عوامل اجتماعي- اقتصادي تعيين كننده‌ي وضعيت بهره‌مندي خانوارها از خدمات سلامت: يك مطالعه‌ي مقطعي در كلان شهر تهران

The Socio-Economic Determinants Of Health Care Utilization: A Cross-Sectional Survey In Tehran Metropolis

زمینه و هدف: دریافت و مصرف خدمات مراقبت سلامت را "بهره مندی" می نامند. عوامل اجتماعی- اقتصادی زیادی از جمله: درآمد، فرهنگ و تحصیلات بر بهره مندی از خدمات تاثیرگذار م یباشند. هدف از این مقاله معرفی عوامل اجتماعی - اقتصادی تعیین كننده ی وضعیت بهره مندی خانوارها از خدمات سلامت در كلان شهر تهران است. روش بررسی: مطالعه ی حاضر یك پژوهش توصیفی – تحلیلی و به صورت مقطعی است كه در سال 1391 انجام شد . نمونه پژوهش شامل 792 خانوار ساكن تهران بودند. داده ها با استفاده از پرسش نامه ی سازمان جهانی بهداشت در بخش تحلیل گردید. stata خانوار جمع آوری شد و با استفاده از مدل لاجیستیك و نرم افزار 12 یافته ها: از متغیرهای مورد مطالعه، وضعیت درآمد خانوار، تحصیلات سرپرست خانوار، وجود فرد با بیماری مزمن، وجود فرد بالای 60 سال و فرد زیر 14 سال در خانوار، روابط قطعی و معناداری با وضعیت خدمات سلامت داشتند. بیمه، اثری مبهم و ضعیف بر بهره مندی از خدمات سلامت داشت. همچنین 23 درصد از خانوارهای مطالعه، تحت پوشش بیمه نبودند. نتیجه گیری: با توجه به سیاس تهای ابلاغی مقام معظم رهبری به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و توجه ویژه ی این سیاست ها به پوشش همگانی بیمه و حفاظت خانوارها و اصلاح نظا مهای پرداخت، شناسایی خانوارهایی كه به دلایل مختلف اجتماعی- اقتصادی مجبورند بیش از سایر خانوارها از خدمات سلامت استفاده كنند، گام مهمی جهت حفاظت از خانوارهای آسیب پذیر و اصلاح نظام بهداشت و درمان كشور به شمار م یرود.

Background and Aim: Receiving and using health care services is called health services uitilization. There are many socio-economic factors including income, culture, age and education affecting the utilization of the services. This survey aimed to study socio-economic determinants of health utilization in Tehran. Materials and Methods: This was a cross-sectional, population based health survey done in year 2013. The sample was 792 households living in Tehran. Data was collected by WHO (households) questionnaire, and analyzed using logistic model and stata12. Results: Among the study variables, householdsʹ income, presence of a person with chronic disease, education of the head of the household, and presence of person older than 60 and younger than 14 in households, had a significant statistical relationship with utilization. Insurance coverage had a vague and weak effect on the utilization of health services. Moreover about 23 percent of the households were not under insurance coverage. Conclusion: According to the announced policies by the supreme leader of the Islamic Republic of Iran to the Ministry of Health and Medical Education and by cconsidering the main focus of these policies on the universal insurance coverage, households financial security and reform of the payment system identifying households that utilize more health care services than any others because of any socio-economic reasons is a considerable step for providing financial security for vulnerable households and reforming health care system at the national level.