ژيوشيمي و ترموبارومتري سنگ‎هاي آذرين مافيك كمپلكس آلمابولاغ (شمال غرب ايران)

Geochemistry and Thermo-barometry of Mafic Igneous Rocks of the Almabulagh Complex (NW Iran)

كمپلكس آلمابولاغ در شمال غرب استان همدان و در پهنه ساختاري سنندج-سيرجان قرار دارد و شامل سنگ‎هاي دگرگوني درجه پايين و دو توده نفوذي فلسيك و مافيك است. اين تحقيق در مورد توده نفوذي مافيك كمپلكس آلمابولاغ است. سنگ‎هاي اين توده بافت‎هاي افيتيك، ساب افيتيك و اينترگرانولار دارند و داراي كاني‎هاي اصلي پلاژيوكلاز، كلينوپيروكسن، آمفيبول و با فراواني كم‌تر كاني‎هاي كوارتز، آلكالي فلدسپار و كاني‎هاي اُپك هستند. كاني‎هاي ثانويه اين توده شامل كاني‎هاي اپيدوت، كلريت و آمفيبول‎هايي است كه در حاشيه كلينوپيروكسن‌ها تشكيل شده‎اند. شيمي كاني‎هاي اين توده شامل كلينوپيروكسن از نوع اوژيت، آمفيبول از نوع چرماكيت، پلاژيوكلاز در محدوده آندزين تا لابرادوريت، آلكالي فلدسپار از نوع آنورتوكلاز و كاني‎هاي اُپك از نوع ايلمنيت است. سري ماگمايي توده مافيك كمپلكس آلمابولاغ بر مبناي شيمي سنگ كل كالكوآلكالن است و عنصر Nb نرماليزه شده به گوشته اوليه، آنومالي منفي دارد كه معرف محيط‌هاي فرورانشي است. بر مبناي شيمي كاني پيروكسن سري ماگمايي توده نفوذي مافيك آلمابولاغ از نوع كالكوآلكالن و محيط تكتونيكي آن مربوط به محيط‎هاي فرورانشي است. جاي‌گيري اين توده بر اساس ترمومتر پيروكسن-آمفيبول و بارومتر آمفيبول در حرارت 900-750 درجه سانتي‌گراد و فشار (عمق) 7-6 كليوبار است. ماگماي اوليه توده نفوذي مافيك كمپلكس آلمابولاغ بر مبناي نسبت Sm/Yb و La/Sm از ذوب بخشي گارنت-اسپينل لرزوليت منشا گرفته و در اواخر ژوراسيك-اوايل كرتاسه در مناطق فرورانشي قبل از بسته شدن كامل نيوتتيس در زون سنندج-سيرجان تشكيل شده است.

The Almabulagh complex is located in the Sanandaj-Sirjan structural zone, NW of Hamadan. This complex consists of low-grade metamorphic rocks and two intrusions of felsic and mafic rocks. In this research, we studied the mafic intrusion. The intrusion has ophitic, subophitic and inter-granular textures and is mainly composed of plagioclase, clinopyroxene, amphibole and minor amounts of K-feldspar, quartz and opaque minerals. Secondary minerals include epidote, chlorite and amphiboles formed in the rim of clinopyroxene. Clinopyroxene is of augite type; amphibole is tschermakite; plagioclase is in the range of andesine-labradorite; K-feldspar is anorthoclase; and the opaque mineral is ilmenite. According to the bulk rock geochemistry and mineral chemistry of clinopyroxene, the mafic intrusion of the Almabulagh complex has been crystallized from a calc-alkaline magma and is related to subduction zone. In spider diagrams Nb displays a distinctive negative anomalies compared to the primitive mantle, which suggest a possible subduction-related magmatism. Emplacement temperature and pressure of mafic rocks measured by pyroxene-amphibole thermometer and amphibole barometer indicate temperature and pressure ranges of 750 to 900 °C and 6 to 7 kbar, respectively. Based on Sm/Yb and La/Sm ratios, the parental melt of the mafic rocks of the Almabulagh complex derived from partial melting of garnet–spinel lherzolite. According to the bulk rock geochemistry and mineral chemistry of the mafic rocks, they formed in a subduction area during Late Jurassic-Early Cretaceous before the Neo-Tethys closure in Sanandaj-Sirjan zone.