نقش زمين‏ساخت گنبدهاي نمكي در تحول حوضه رسوبي زاگرس (حدفاصل گسل كازرون و گسل ميناب)

Role of Hormoz Salt Tectonic in Evolution of Zagros Sedimentary Basin (between Kazeroun and Minab faults)

مجموعه هرمز به‌عنوان كهن‏ترين توالي تبخيري جهان در حوضه زاگرس گسترش چشم‌گيري دارد. يكي از پديده هاي ساختاري منحصر به‌فرد در ارتباط با مجموعه نمكي هرمز، ساخت‏هاي نمكي حاصل از جنبش آن است كه در بخش هاي گوناگون زاگرس بيرون‏زدگي دارند. از آن جا كه شواهد مربوط به بخش هاي بيرون‌زده براي بررسي تاثير زمين ساخت نمك كافي نيست، با استفاده از داده‏هاي زيرسطحي مي توان اطلاعات با ارزشي را در اين زمينه به‌دست آورد. بدين‌منظور با استفاده از منحني‌هاي هم‌ضخامت شركت ملي نفت ايران و نقشه پراكندگي گنبدهاي نمكي در بين گسل هاي كازرون و ميناب، تاثير زمين ساخت نمك بر رسوب‌گذاري حوضه رسوبي فارس و پس خشكي بندرعباس از پرمين تا زمان حاضر بررسي شد. ابتدا منحني‌هاي هم‌ضخامت در محيط GIS رقومي شد و سپس در محيط نرم‏افزار Surfer به‌صورت سه‏بُعدي منفي (قبل از رسوب‌گذاري) و مثبت (بعد رسوب‌گذاري) ترسيم شد. بررسي تغييرات ناشي از فعاليت گنبدهاي نمكي در بازه زماني پرمين پسين تا ميوسن در اين گستره نشان مي‌دهد كه اولين حركت گنبدهاي نمكي كه در توالي رسوبي زاگرس به ثبت رسيده است، در زمان پرموترياس هم‌زمان با زمان باز شدن اقيانوس تتيس نو روي داده است، در طول بازه زماني ترياس پسين تا كرتاسه پيشين برخي از گنبدهاي نمكي گستره بررسي شده مدفون بوده اند و فعاليت محسوسي كه منجر به تغيير سامانه هاي رسوبي اين بازه زماني شود، مشاهده نمي‏شود. دومين گامه اصلي حركت گنبدهاي نمكي در طول كرتاسه پسين هم‌زمان با توسعه حوضه پيش بوم آغاز شده است. اوج فعاليت گنبدهاي نمكي گستره بررسي شده و تاثير آن‏ها روي سامانه هاي رسوبي در بازه زماني پاليوسن-ايوسن، هم‌زمان با گسترش نهايي حوضه پيش بوم روي داده است. در طول بازه زماني اليگوسن تا ميوسن گنبدهاي نمكي گستره مورد نظر به‌ويژه در بخش هاي جنوب خاوري فعال بوده‏اند. در اين پژوهش تلاش بر آن است كه گنبدهاي نمكي و تاثير بالاآمدگي آن ها بر روي مجموعه سامانه هاي رسوب‌گذاري گستره فارس بررسي شود.

Extending in the Zagros range, the Hormuz Series are known as the worldʹs oldest evaporative unit. Movements related to the salt structures are one of the unique phenomena associated with Hormuz Series, which could be observed in different regions of the Zagros range. Owing to the poor outcrops of Hormuz Series, the surface evidence to assess effects of the salt tectonics is not enough, therefore subsurface data are very useful for in this regard. The isopach maps produced by the National Iranian Oil Company as well as the distribution maps of salt domes between the Kazerun and Minab faults are used to examine the effect of salt tectonics on the sedimentary setting of the Fars Basin and Bandar-Abbas hinterland from the Permian time up to the present. Accordingly, the Isopach curves are digitized in GIS environment, then the negative 3D map [before deposition] and positive [after deposition] are obtained in SURFER software. The study of changes in Late Permian to Miocene period sequences as results of salt dome activity shows that the first movements of salt domes in this area has incepted in Permo-Triassic time synchronous with the opening of Neotethys Ocean. During the period of Late Triassic to Early Cretaceous some of the salt domes have been buried and tangible actions that altered the sedimentary system, is not happening. The second main pulse of the salt dome activity coincides with the development of the Zagros foreland in the Upper Cretaceous. The peak activity of the salt domes and their impact on the sedimentary setting happened simultaneously with the final development of the Zagros foreland basin in the time frame of the Paleocene-Eocene. In Oligocene to Miocene times the salt domes were active, especially in the southeastern part of the range. This study seeks to investigate the salt domes and the result of their uplift on the sedimentary settings in the Fars basin.