نمونه‌برداري دنباله‌دار شته‌هاي Rhopalosiphum maidis و Schizaphis graminum (Hem.: Aphididae) در مزارع گندم منطقه باجگاه، استان فارس

Sequential sampling of Rhopalosiphum maidis and Schizaphis graminum (Hem.: Aphididae) in wheat fields of Badjgah, Fars province, Iran

طي نمونه‌برداري‌هايي كه در سال زراعي 90-‌1389 از شته‌هاي Rhopalosiphum maidis F. و Schizaphis graminum R. در مزارع گندم منطقه باجگاه، استان فارس، انجام شد، پراكنش فضايي و مدل‌هاي نمونه‌گيري دنباله‌اي با دقت ثابت مورد مطالعه قرار گرفت. براي اين منظور دو مزرعه دو هكتاري انتخاب و به‌صورت هفتگي نمونه‌برداري انجام شد. در هر تاريخ تعداد 200 بوته گندم به‌طور تصادفي انتخاب و تعداد شته‌هاي آن‌ها شمارش شد. براساس مقدار RV، بهترين واحد نمونه چهار ساقه محاسبه شد. اين داده‌ها براي تعيين الگوي توزيع فضايي جمعيت شته به دو روش رگرسيوني Taylor و Iwao مورد استفاده قرار گرفت. براساس اين دو روش، توزيع شته‌هاي R. maidis و S. graminum در مزارع گندم تجمعي بود. همچنين، مقدار ضريب تبيين (R2)، روش Taylor را مناسب‌تر از روش Iwao نشان داد. باتوجه به معني‌دار نشدن شيب خط رگرسيون بين دو گونه R. maidis و S. graminum، مدل Green يكساني براي اين دو گونه ارايه شد. در اين مدل، در سطوح دقت 15/0‌، 25/0 و 3/0، به‌ترتيب 20، 12 و 9 عدد نمونه (چهار ساقه) مورد نياز بود. مقايسه روش Green با روش متداول نمونه‌برداري نشان داد كه در سطوح دقت 15/0، 25/0 و 3/0، تعداد نمونه مورد نياز به‌ترتيب 05/1 ± 8/77، 91/0 ± 3/78 و 81/0 ± 4/81 درصد كاهش يافت. بر اساس مدل Wilson و Room، زماني‌كه ميانگين جمعيت شته‌هاي R. maidis و S. graminum، 6/1، 86/3 و 62/5 عدد در يك واحد نمونه بود، نسبت آلودگي بوته‌هاي گندم در مزرعه به‌ترتيب به 50/0، 75/0 و 85/0 رسيد. بنابراين، با افزايش درصد آلودگي نمونه‌ها، تعداد نمونه لازم كاهش خواهد يافت.

Between 2010 and 2011, spatial distribution and fixed precision sequential sampling plans were determined for two aphids, Rhopalosiphum maidis F. and Schizaphis graminum R., in wheat fields in Badjgah countryside of Iranian Fars province. For this purpose, two fields of two hectares each were selected and sampled on weekly basis. Each sample consisted of 200 randomly selected wheat plants along with the total number of counted aphids. Based on RV, the best sample unit was four stems. This data was used to describe spatial distribution pattern of R. maidis and S. graminum by Taylor’s power law (TPL) and Iwao’s patchiness regression methods. The results indicated aggregated spatial distribution of aphidsʹ populations in wheat fields, based on the mentioned methods. The TPL provided a better description of the aphidsʹ spatial distribution. Since regression line slopes were not significantly different for S. graminum and R. maidis, the same Green model was proposed for both species. In this model, minimum numbers of samples were 20, 12 and 9 for precision levels of 0.15, 0.25 and 0.3, respectively. Comparing Green and conventional methods in 0.15, 0.25 and 0.3 precision levels showed that the number of required samples were reduced 77.8 ± 1.05, 78.3 ± 0.91 and 81.4 ± 0.81 percent, respectively. Based on Wilson and Roomʹs model, when the mean populations of aphids were 1.6, 3.86 and 5.62, the proportion of infestation in the field were 0.5, 0.75 and 0.85, respectively. Therefore, by increasing the infestation percentage of the samples, the number of required samples will be reduced.