بررسي كارايي جذب و مصرف نور سويا (Glysine max (L.) Merr) در رقابت با آمارانتوس ريشه‌قرمز (Amaranthus retroflexus L)

Evaluation of light absorption and use efficiency of soybean (Glysine max (L.) Merr.) in competition with redroot pigweed (Amaranthus retroflexus)

به‌منظور بررسی اثر رقابت علف هرز آمارانتوس ریشه‌قرمز بر ویژگی­های بوم‌شناختی فیزیولوژیك سویا، آزمایشی به‌صورت طرح بلوك­های كامل تصادفی با سه تكرار در مزرعه پژوهشی دانشكده كشاورزی دانشگاه بوعلی سینا در سال زراعی 1393 اجرا شد. عوامل موردبررسی در این آزمایش شامل تراكم­های مختلف آمارانتوس ریشه‌قرمز (صفر، 2، 4، 6 و 8 بوته در مترمربع) و سویا رقم هابیت بودند. از 30 روز پس از كاشت طی 6 مرحله شاخص سطح برگ و تجمع ماده خشك كل سویا اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد تداخل علف هرز آمارانتوس ریشه‌قرمز منجر به كاهش شاخص سطح برگ، میزان جذب نور، تجمع ماده خشك كل و كارایی مصرف نور سویا شد. با افزایش تراكم آمارانتوس در سویا از صفر به 8 بوته در مترمربع، شاخص سطح برگ سویا از 66/5 به 38/4 كاهش یافت. روند جذب نور سویا تابع شاخص سطح برگ سویا بود و با افزایش تراكم آمارانتوس به 8 بوته در مترمربع حدود 60 درصد كاهش یافت. بیشترین (02/425 گرم در مترمربع) و كمترین (15/249 گرم در مترمربع) تجمع ماده خشك كل سویا به ترتیب در شرایط عاری از علف هرز و تراكم 8 بوته آمارانتوس ریشه‌قرمز در مترمربع به دست آمد. بیشترین (44/0 گرم بر مگاژول تشعشع كل) و كمترین (28/0 گرم بر مگاژول تشعشع كل) كارایی مصرف نور سویا نیز به ترتیب به شرایط عاری از علف هرز و تراكم 8 بوته آمارانتوس ریشه‌قرمز مربوط بود. تراكم 8 بوته آمارانتوس ریشه‌قرمز در مقایسه با شرایط عاری از علف هرز باعث كاهش 36 درصدی كارایی مصرف نور سویا شد.

An experiment was carried out in 2014 at the Research Farm of Bu-Ali Sina University, Hamedan, to evaluate light absorption and use efficiency of soybean in competition with redroot pigweed. The experimental design was a randomized complete block with three replications. Treatments were pigweed density at five levels: 0, 2, 4, 6 and 8 plant.m-2. The result showed that leaf area index, total dry matter accumulation, light absorption and radiation use efficiency of soybean were decreased. The highest (5.66) and the lowest (4.38) leaf area index of soybean were related to weed free condition and 8 plant per.m-2 of redroot pigweed density, respectively. The light absorption of soybean followed by leaf area index and decreased about 60% in 8 plant.m-2 of redroot pigweed density compare to weed free condition. The highest (425.02 g m-2) and lowest (249.15 g m-2) total dry matter accumulation of soybean were observed in weed free condition and 8 plant.m-2 of redroot pigweed density, respectively. In addition, the highest (0.44 g MJ-1) and the lowest (0.28 g MJ-1) radiation use efficiency of soybean were related to weed free condition and 8 plant.m-2 of redroot pigweed density, respectively. The soybean radiation use efficiency redacted about 60% in 8 plant.m-2 of redroot pigweed density compare to weed free condition.