كليدواژه :
اتصال به ميزبان , گياهان تله , جوانه‌زني , گياهان ميزبان
چكيده فارسي :
گیاه انگلی گل‌جالیز یكی از علفهای هرز مهم مشكلساز است كه باعث كاهش زیاد عملكرد بسیاری از گیاهان میگردد. در این تحقیق در شرایط كشت مایع در آزمایشگاه میزان جوانهزنی بذر گل‌جالیز و اتصال آن به ریشه گیاهان بررسی شد. همچنین در گلخانه اثر این گیاهان در شرایط كشت مخلوط و تناوب با گوجه‌فرنگی روی جوانهزنی گل‌جالیز بررسی شد. برای این منظور از گیاهان پنبه (Gossypium hirsutum)، آفتابگردان (Helianthus annuus)، سویا (Glycine max)، ماشكگلخوشهای (Vicia villosa)، ماش (Vigna rediata) و یونجه (Medicago sativa) در آزمایشگاه و در گلخانه علاوه بر این گیاهان از گندم (Triticum aestivum)، جو (Hordeum vulgare) و چاودار (Secale cereale) استفاده شد. گوجه‌فرنگی (Lycopersicum esculentum) به‌عنوان شاهد در نظر گرفته شد. در آزمایشگاه تمام گیاهان مورد آزمایش توانستند از 10% تا 70% باعث جوانهزنی بذر گل‌جالیز گردند. در گوجه‌فرنگی، پنبه و آفتابگردان همانند گیاهان میزبان میزان اتصال بیش از جوانهزنی بود. یونجه، سویا، ماش و ماشكگلخوشهای همانند گیاهان تله و یا میزبان تله عمل كردند، به‌طوری‌كه یونجه اصلاً اتصالی نشان نداد و در سویا، ماش و ماشكگلخوشهای میزان جوانهزنی خیلی بیش از اتصال بود. نتایج آزمایش‌های گلخانهای نشان داد كه پنبه و آفتابگردان در كشت مخلوط باعث كاهش ساقه‌های گل‌جالیز شدند، ولی در كشت تناوبی باعث افزایش تعداد توبركول بر روی ریشه گوجه‌فرنگی گردیدند. سویا، ماش و ماشكگلخوشهای نسبت به گیاهان دیگر موردبررسی در كشت مخلوط باعث تحریك ساقه دهی گل‌جالیز و تشكیل توبركول روی ریشه گوجه‌فرنگی شدند و یونجه در تناوب باعث افزایش تعداد توبركول شد؛ بنابراین به نظر می‌رسد واكنش جوانهزنی گل‌جالیز نسبت به گیاهان مختلف بسته به شرایط محیطی تفاوت می‌كند. در هر دو سیستم كشت مخلوط و تناوب تمام گیاهان موردبررسی وزن خشك گل‌جالیز را كاهش دادند. در كشت مخلوط این كاهش بین 25 تا 95 درصد و در تناوب بین 31 تا 57 درصد بود. گونههای تیره گرامینه در كشت مخلوط تأثیر زیادی روی كاهش تعداد و وزن خشك بوته‌های گل‌جالیز داشتند، ولی از سوی دیگر موجب كاهش شدید وزن خشك ریشه و اندام هوایی گوجه‌فرنگی نیز شدند. بااین‌حال استفاده از آن‌ها در تناوب باعث كاهش وزن خشك گل‌جالیز گردید، درحالی‌كه روی وزن خشك قسمت هوایی گوجه‌فرنگی اثر كاهشی نشان نداد. با توجه به نتایج به نظر می‌رسد كه استفاده از گیاهان مختلف به‌عنوان گیاهان تله و یا میزبان تله برای كاهش جوانهزنی گل‌جالیز می‌تواند در سیستم‌های مدیریت تلفیقی كنترل گل‌جالیز گنجانده شود.
چكيده لاتين :
Broomrape is a parasitic weed that reduces the yield of many plants. In this study, in the liquid culture conditions in the laboratory, broomrape seed germination and connection to the roots of some crop plants were evaluated. In the greenhouse, effect of these plants under intercropping and rotation with tomatoes was also evaluated on broomrape germination. In the laboratory cotton (Gossypium hirsutum), sunflower (Helianthus annuus), soybean (Glycine max), hairy vetch (Vicia villosa), mung bean (Vigna radiate) and alfalfa (Medicago sativa) and in the greenhouse in addition to aforesaid crop plants, wheat (Triticum aestivum), barley (Hordeum vulgare) and rye (Secale cereale) was also used. Tomato (Lycopersicum esculentum) was used as a control. In the laboratory, the broomrape seed germination rate by all plants that were tested was 10 to 70 percent. In tomato, cotton and sunflower, the rate of connection was more than germination rate. Alfalfa, soybean, mung bean and hairy vetch acted as a trap or catch crop, but alfalfa did not show any connection, and in soybeans, mung bean and hairy vetch broomrape germination rate was much more than connection rate. Greenhouse results showed that cotton and sunflower in intercropping reduced broomrape stem number, but in rotation increased the tubercles number of tomato roots. Soybean, mung bean and hairy vetch relative to other plants, in intercropping stimulated broomrape stem and tubercle production on tomato roots and alfalfa in rotation increased the number of tubercle. It seems broomrape germination response to different plants vary depending on environmental conditions. In both intercropping and rotation systems, all of the plants reduced the dry weight of broomrape. The decline in intercropping was between 25 and 95 percent and in the rotation was between 31 to 57 percent. Grass species in intercropping system had a significant impact on reducing the number and dry weight of broomrape plants, but on the other hand led to a high reduction in dry weight of tomato root and shoot. However, grass species in rotation, reduced the dry weight of broomrape, but it did not show a decreasing effect on tomato dry weight. According to the results, it seems that the use of plants as traps or catch crop to reduce germination broomrape can be included in the system of integrated management of broomrape control.
