ارزش‌شناسي حكمت اشراق و تلويحات آن در اخلاق حرفه‌اي روان‌شناسان و روان‌درمانگران

Axiology of illuminationism and its implications in professional ethics for psychologists and psychotherapists

ارزش‌شناسی يكی از مهم‌ترين قلمروهای مكاتب فلسفی است كه به مقولات زيبايی‌شناسی و اخلاق می‌پردازد. ارزش‌شناسی با اخلاق به‌طور عام و اخلاق حرفه‌ای به‌طور خاص در ارتباط است. امروزه، نظام‌های اخلاقی به‌دنبال پاسخ‌گويی به نيازهای انسان در زمينه‌های مختلف هستند؛ يكی از حوزه‌هايی كه اخلاق به آن وارد شده، اخلاق حرفه‌ای روان‌درمانگران است. در اين نوشتار با مبنا قرار دادن ارزش‌شناسی حكمت اشراق به مثابه‌ی يكی از فلسفه‌های اصلی اسلامی، به‌دنبال استخراج اصول و روش‌های اخلاق حرفه‌ای آن برای روان‌شناسان و روان‌درمانگران هستيم. شيخ اشراق برای دست‌يابی سالك به تزكيه‌ی نفس و تصفيه‌ی دل بر اساس مبانی ارزش‌شناسانه‌ی حكمت اشراق، دستورالعمل‌هايی را توصيه كرده‌است. هدف اين مقاله استخراج تلويحاتی از اين نظام ارزشی جهت روان‌درمانگران است. روش اين پژوهش از نوع توصيفی - تفسيری است. اهليت داشتن، صداقت، پرهيز از ظلم، خيرخواهی، امانت‌داری، مسؤوليت‌پذيری، توجه به كرامت انسانی و سكوت از جمله مفاهيم اخلاقی در حكمت اشراق هستند كه اگر روان‌درمانگران بتوانند حتی بعضی از اين ويژگی‌ها را در خود تحقق بخشند، توانايی آن‌ها در فرايند مشاوره و روان‌درمانی به مراتب افزون‌تر خواهد شد

Axiology is an important topic of discussion in philosophical schools that deals with aesthetics and ethics. Axiology is related to ethics in its general sense and professional ethics in specific. Today, moral systems are seeking to answer man’s needs in various areas including professional ethics for psychotherapists. In this article, we have examined the axiology of illuminationism as the basis of our view and a major Islamic philosophy in order to draw from it the principles and methods of professional ethics for psychologists and psychotherapists. Sohrawardi, the founder of illuminationism, has offered certain instructions for the purification of ego. The aim of this article is to extract from this axiological system some implications that would be beneficial to psychotherapists. The method used in this research is descriptive-interpretive. Capacity, honesty, justice, benevolence, trustworthiness, commitment, respect for human dignity and secrecy are among the ethical principles of Illuminationism, and if psychotherapists can apply these values, their treatments and therapies will be more effective.