تعيين دما‌هاي كاردينال جوانه‌زني بذور علف‌هاي هرز بنگ دانه، تاج الملوك و شاهدانه

Determination of Cardinal Temperatures in the Seeds of Henbane, Aconite and Hemp

به منظور بررسی دمای كاردینال علف‌های هرز بنگ دانه (Hyoscyamus niger L.)، تاج الملوك (Aconitum napellus L.) و شاهدانه (Cannabis sativa L.) و امكان پیش بینی زمان ظهور آن‌ها در مزرعه، آزمایشی فاكتوریل در قالب طرح كاملاً تصادفی در 3 تكرار در سال 1390 در آزمایشگاه تحقیقات علف های هرز دانشكده كشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. بذور علف های هرز مذكور تحت تیمارهای دمایی ثابت 0، 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی‌گراد قرار گرفتند. نتایج نشان داد كه بیش‌ترین درصد جوانه زنی در بذور بنگ دانه، تاج الملوك و شاهدانه در دمای 20 درجه سانتی‌گراد مشاهده شد. واكنش گیاهان مذكور به افزایش دما به بالاتر از مطلوب متفاوت بود. گیاه بنگ دانه در دمای 10 درجه درصد جوانه‌زنی كم‌تری نسبت به دو گیاه دیگر داشت. بیش‌ترین طول ریشه‌چه و ساقه‌چه به‌ترتیب در دمای 20 و 15 درجه سانتی‌گراد در گیاه شاهدانه، 30 و 20 درجه سانتی گراد در گیاه بنگ دانه و 20 و 25 درجه سانتی گراد در گیاه تاج الملوك مشاهده شد. دماهای كاردینال (دمای پایه، بهینه و بیشینه) برای گیاه بنگ‌دانه به ترتیب 66/0، 31 و 41 درجه سانتی گراد، برای گیاه تاج الملوك 84/2، 48/11 و 05/41 درجه سانتی گراد و برای گیاه شاهدانه به ترتیب 6/2، 8/26 و 8/42 درجه سانتی‌گراد تعیین شد. نتایج این آزمایش نشان داد كه وجود دامنه دمای متفاوت در جوانه‌زنی بذرهای علف هرز در استقرار و رقابت پذیری آن‌ها موثر است.

In order to study the cardinal temperatures of three weeds henbane (Hyoscyamus niger L), Aconite (Aconitum napellusl L.) and Hemp (Cannabis sativa L.) at seven levels of temperatures (5, 10, 15, 20, 25, 30 and 35 °C), an experiment was carried out in completely randomized design with 3 replications and factorial experimental arrangement in Weeds Research Laboratory, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad in 2012. Results showed that the seeds of henbane, Aconite and Hemp had the maximum germination percentage at 20 C. The response of these weeds to temperatures higher than 20 C was different. Hyoscyamus plant had lower germination percentage at 10 C in compare with two others plants. The highest seedling and rootlet length in Hemp, henbane and Aconite were observed at 20 and 15 C, 30 and 20 C, 20 and 25 C respectively. The cardinal temperatures including base temperature (Tb), optimum temperature (To) and ceiling temperature (Tc) for henbane was 0.66, 31 and 41 and for Aconite 2.84, 11.48 and 41.05 and for Hemp 2.6, 26.8 and 42.8 C, respectively. On the whole, results of this experiment showed that there is a wide range of temperatures on germination and emergence of weed for their emergence and establishment.