مطالعه دوره بحراني كنترل علف‌هاي هرز و عملكرد سياهدانه (Nigella sativa L.) تحت تأثير دوره‌هاي كنترل و تداخل

The Study of Critical Period of Weed Control and Yield of Black Seed (Nigella sativa L.) Affected by Weed Free and Infested Periods

به منظور تعیین دوره بحرانی كنترل علف‌های هرز، عملكرد و اجزای عملكرد سیاهدانه (Nigella sativa L.) تحت تأثیر دوره های كنترل و تداخل علف‌های هرز، آزمایشی در سال 1391 با دوازده تیمار و سه تكرار به صورت طرح بلوك های كامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشكده كشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارها در دو سری شامل دوره های كنترل علف‌های هرز (صفر، 14، 28، 42، 56 و 70 روز پس از سبز شدن سیاهدانه، علف های هرز كنترل شدند و سپس تا زمان برداشت سیاهدانه اجازه رشد به آن ها داده شد) و تداخل علف‌های هرز (از سبز شدن سیاهدانه تا دوره های ذكر شده به علف های هرز اجازه رشد داده شد و سپس تا زمان برداشت، كنترل كامل علف‌های هرز صورت گرفت) طراحی شدند. بر اساس نتایج آزمایش، سوروف (Echinochloa cruss-galli L.)، سلمه (Chenopodium album L.) و تاج خروس وحشی (Amaranthus retroflexus L.) با دارا بودن بیشترین سطح برگ و وزن خشك، به عنوان علف‌های هرز اصلی و غالب مزرعه شناخته شدند. افزایش دوره های رقابت در هر دو سری تیمارهای كنترل و تداخل علف های هرز منجر به كاهش معنی دار شاخص سطح برگ، تعداد فولیكول در بوته، عملكرد دانه و عملكرد روغن سیاهدانه شد. شروع دوره بحرانی در سطوح پنج و 10 درصد افت قابل قبول عملكرد دانه به ترتیب 11 و 14 روز پس از سبز شدن سیاهدانه (87 و 130 درجه روز- رشد) برآورد شد. پایان این دوره در سطوح ذكر شده نیز به ترتیب 64 و 57 روز پس از سبز شدن (922 و 783 درجه روز- رشد) به دست آمد.

In order to determine the critical period of weed control (CPWC), yield and yield components of black seed (Nigella sativa L.) affected by weed competition and control periods, a field experiment was conducted based on randomized complete block design with 12 treatments and three replications at the Agricultural Research Station, Ferdowsi University of Mashhad, Iran in 2012. Two sets of weed-infested and weed-free treatments were employed in this study. At the first set of treatments, weeds were allowed to compete with black seed until 0, 14, 28, 42, 56 and 70 days after emergence (DAE) and then plots were kept free of weeds till harvesting. At the second ones, plots were kept free of weeds until the mentioned stages and then weeds were allowed to grow until harvesting. In this experiment, Echinochloa cruss-galli L., Amaranthus retroflexus L. and Chenopodium album L. were the main dominant species, indicating by the highest leaf area index and dry matter. The results showed that leaf are index, number of follicle per plant, grain and oil yields of black seed were significantly affected by weed infestation and weed free periods. The results indicated that at 5 and 10% yield loss levels, onset of CPWC was 11 and 14 DAE (87 and 130 growing degree days (GDD)), respectively. Also, based on these levels of grain yield loss, the end of the CPWC were 64 and 57 DAE (922 and 783 GDD).