حساسيت سوسك كلرادوي سيب زمينيLeptinotarsa decemlineata (Say) (Col:Chrysomelidae) به اسانس و تركيبات عمده چند گياه دارويي

Susceptibility of Colorado Potato Beetle, Leptinotarsa decemlineata (Say) (Col: Chrysomelidae), to Essential Oil and Main Components of Some Medicinal Plants

سوسك كلرادوی سیب زمینی ،Leptinotarsa decemlineata (Say)، یكی از آفات مهم سیب زمینی در ایران و جهان می‌باشد. برای كنترل این آفت بیشتر از آفت كش‌های شیمیایی استفاده شده كه سبب آلودگی‌های زیست محیطی و ظهور نژادهای مقاوم گردیده است. در این راستا استفاده از تركیبات گیاهی یكی از روش‌های امید بخش برای كنترل این آفت محسوب می‌شود. در این پژوهش اثر اسانس شش گیاه دارویی شامل مرزه خوزستانی، Satureja khuzistanica Jamzad، ریحان، .Ocimum basilicum L، آویشن دنایی،.Thymus daenensis Celak، مورد، Myrtus communis L.، نعناع، spicata L. Mentha و میخك،Eugenia caryophyllus (Sprengel) و دو تركیب شیمیایی مهم اسانس‌ها شامل تیمول و كارواكرول بر مراحل لارو سن اول، دوم و سوم و بازدارندگی تخمگذاری حشرات كامل در دمای 1±25 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 5±65 درصد و در شرایط نوری 16 ساعت روشنایی و هشت ساعت تاریكی بررسی شد. نتایج نشان داد با افزایش سن لاروی میزان تاثیر اسانس‌ها كاهش یافت و اسانس مرزه خوزستانی و كارواكرول تركیب شیمیایی مهم این اسانس بیشترین تاثیر را بر مراحل لاروی سوسك كلرادوی سیب زمینی داشت. همچنین اسانس مرزه خوزستانی بیشترین و اسانس ریحان كمترین تاثیر را بر بازدارندگی تخمگذاری داشت. بنابراین اسانس گیاه مرزه خوزستانی و تركیب شیمیایی كارواكرول به دلیل تاثیر حشره كشی رضایت بخشی كه دارند می‌توانند در مدیریت كنترل سوسك كلرادوی سیب زمینی به منظور حذف سموم شیمیایی استفاده گردند.

Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata (Say), is one of the most important pests of potato in Iran and Worlds. For controlling this pest chemical pesticides have used more that have happened pollution of environment and resistance varieties. In this way, using plant materials is one of promising method for controlling this pest. In this study, essential oils of six plant species including: Satureja khuzistanica Jamzad, Ocimum basilicum L., Thymus daenensis Celak., Myrtus communis L., Mentha spicata L. and Eugenia caryophyllus (Sprengel) and two monoterpenes (carvacrol and thymol) were investigated against first, second and third instars larvae and oviposition deterrence of L. decemlineata at 25±1ºC, 65±5 % RH in 16:8 conditions. Result showed that when increased larval stages the effect of essential oils decreased and essential oil of S. khuzistanica and carvacrol its main component had highest effect on larval stages of Colorado potato beetle. Also, essential oil of S. khuzistanica had highest and O. basilicum had lowest effect on oviposition deterrence. So, essential oil of S. khuzistanica and carvacrol because of their satisfied insecticides could be used in control management of L. decemlineata for elimination of chemical toxin.