كليدواژه :
چاپ سنگي , حضرت فاطمه (س) , طوفان البكا , نگارگري قاجار , نمادهاي بصري
چكيده فارسي :
زهد و پارسايي، علم و كمالات، صداقت، نور عفاف و حجاب از ويژگيهاي شخصيتي و ابعاد زندگي حضرت فاطمه زهرا(س) است اما آثار تصويرسازي شده محدودي از ايشان يافت شده است از جمله كتاب طوفان البكا كه از محبوب ترين و شاخص ترين كتابهاي مصور از ايمه(ع) در دوران قاجار در ميان عموم مردم به خصوص ذاكرين اهل بيت بوده است، شامل تصاويري از زندگي حضرت فاطمه(س) مي باشد. در اين راستا تحقيق و اطلاعات مورد نظر با استفاده از روش ميداني و كتابخانه اي جمع آوري شده و بر اساس بررسي نسخه هاي مصور چاپ سنگي طوفان البكا موجود بين سالهاي 1270 هـ ق تا سال 1355 هـ ق از سازمان اسناد ملي به روش توصيفي، تحليلي و با هدف بيان و ارزيابي نمادها، تركيب بنديها و ويژگيهاي تصويري شخصيت و زندگي حضرت زهرا(س) از جمله حجاب ايشان انجام شده است. همچنين مسيله مورد نظر آن است كه تصويرسازي اين بانوي بزرگوار داراي چه شاخصه متمايزي نسبت به ساير شخصيتهاي مصور است؟ فضاسازيها و ارتباط با معاني تصاوير چگونه بوده و آيا از شيوه طراحي مربوط دوره خاصي تبعيت كرده است؟با توجه به نتايج حاصله، اين كتاب، شامل بيشترين تصاوير از صديقه كبري(س) در ميان ساير نسخ سنگي مي باشد كه به مرور به دست فراموشي سپرده شده است، علارغم يافته هاي قبلي محققان، اولين نسخه سنگي مصور قابل دسترس متعلق به سال 1270 هـ ق است. اين آثار در بسياري از فضاسازيها، فرمهاي بياني و ساير عناصر تابع نگارگري درباري در دوران قاجار و بيان اساطيري در هنرهاي ايران باستان و رنسانس هستند. هنرمند با روش طراحي هاشورزني خطي(سياه و سفيد)نورانيت، حجاب، ادب و جمال نوراني حضرت زهرا(س) را با جنبه آرماني، شخصيت محور، ايستا و متقارن در فضاسازي و طراحي اندامها و لباسها به گونه اي كه بانوي بزرگوار معمولا با عناصر مورد نظر، شاخص و موكد شده است اما در برخي از اين تصاوير موفقيت چنداني در اين زمينه ديده نمي شود.
چكيده لاتين :
Some of the main characteristics of saint Fatemeh are: piety, wisdom, maturity, honesty and hijab. Unfortunately, limited illustrations of her life have been found, few of which are in Toofanolboka. This book was one of the most important and popular books of the Qajar era among common people, especially the eulogists. The data were collected from library sources and field research. This survey was performed based on the study of the available lithographic illustrated manuscripts of Toofanolboka between the years 1270 to 1355 (AH) in National Archives of Iran, using comparative-analytical method to express and evaluate the symbols, compositions and the pictorial qualities of Saint Fatemeh’s life and characteristics including her hijab. Also the question is what are the distinctive features of Saint Fatemeh’s illustration in comparison to the other illustrated characters? How were the atmospheres and the relation to the meanings of the images, and whether a style from a particular era was followed? With regard to the results, this book, contains the most illustrations of Saint Fatemeh of any lithographic manuscripts, which has gradually been forgotten. Despite the previous findings of researchers, the first available lithographic manuscript belongs to the year 1270 (AH). Atmospheres, expressive forms and other elements of these works in many cases follow the court painting in the Qajar era and the mythological expression in the arts of ancient Iran and Renaissance. The artist, used (black and white) sketching style to depict her hijab, luminosity, courteousness and beauty through an ideal aspect, character-centered, firm and balanced atmosphere, and the limbs and clothing are drawn in a manner that the attention is usually called to Saint Fatemeh through the intended elements, though some of these illustrations were not completely successful.
