تحول مفهوم مصونيت ديپلماتيك: ملاحظات امنيتي و حقوق بشري

The Development of the Notion of the Diplomatic Immunity: Security and Human Rights Considerations

حادثه يازده سپتامبر 2001 بر بسياري از تعاملات بين المللي تاثيرگذار بوده است. يكي از حوزه هايي كه از اين حادثه تاثير پذيرفته است، حوزه مصونيت شامل «مصونيت ديپلماتيك» و «مصونيت سران دولت‌ها» است. اين مصونيت‌ها به افراد موقعيتي اعطا مي كند كه در شمول صلاحيت محاكم دولت‌هاي خارجي قرار نگيرند و بدين‌ترتيب از تعقيب قضايي و اجرايي مصون باشند. در حال حاضر، شناسايي چنين معافيت‌هايي مغاير با مقررات حقوق بشر، مسيوليت كيفري بين‌المللي و حق دفاع از خود قلمداد مي‌گردد. يازده سپتامبر 2001 با امنيتي كردن بيش‌ازپيش فضاي بين‌المللي، اولويت دولت‌ها را تغيير داد، به‌گونه‌اي كه ملاحظات امنيت ملي مقدم بر ملاحظات حقوقي بين‌المللي خصوصاً قواعد ناظر بر مصونيت‌ها قرار گرفت. دولت‌ها در توجيه بيان دلايل مصونيت‌ها توجيهاتي چون مغايرت مصونيت با حق حيات، حق دفاع از خود و لزوم اولويت قواعد نسبت به مصونيت‌ها را ارايه داده‌اند. اين پژوهش بر اين فرض استوار است كه مصونيت ديپلماتيك و مصونيت سران دولت‌ها در پي حادثه 11 سپتامبر تحت تاثير ملاحظات امنيتي و حقوق بشري و در اثر رويه‌هاي جديد دولت‌ها دستخوش تحول گرديده است و اين رويه‌ها با نص صريح مقررات قراردادي ازجمله كنوانسيون هاي 1961 و 1963 وين راجع‌به روابط ديپلماتيك و كنسولي منافات دارد.

September 11, 2001 event deeply affected the international interactions in many areas. One of these areas affected by this event is the area of immunity issues, Including diplomatic and State immunity and also immunity of the Heads of States. These immunities give such condition to individuals that they would be immune from foreign States jurisdiction, and thus be protected from prosecution and enforcement. This position is in contradiction with other principles like human rights regulations, criminal international responsibility and self-defense. September 11, made the international relations more security- based and changed States priorities, so that between the observance of immunity and keeping their domestic security, they choose the later one and pay less attention to immunity rules. This non observance of immunity rules is such big that based on which some theoretical justifications have formed. These justifications are the collision between immunity and right to life, the principle of self- defense and hierarchy of jus cogens. With one analytic-descriptive method we can posit that the scope of immunity has changed and this can affect the rules of immunity and this evolution from legal perspective is based on States’ practices ,and till now it is not compatible with applicable rules of 1961 and 1963 conventions on diplomatic and consular relations.