بررسي سه مولفه زمانيِ "نظم"، "تداوم" و "بسامد" در رمان «ذاكره الجسد» اثر احلام مستغانمي (بر اساس نظريه زمان روايي ژرار ژنت)

The Study of Narrative Time in the Novel :" Zakirat -al-Jasad " by Ahlam Mostaghnami (Based on Gerard Genetteʹʹs Narrative Theory)

رمان ذاكره الجسد، اثر نويسنده الجزايري، احلام مستغانمي، داستاني سياسي- اجتماعي و عاشقانه است كه موفق به دريافت جايزه "نور" به عنوان برترين اثر ادبي زنانه در جهان عرب شده است. از ميان ساختمايه هاي روايي، عنصر زمان روايت، در اين رمان مولفه اي قابل اعتنا است. كامل ترين تيوري پيرامون عنصر زمان در داستان، نظريه ژرار ژنت است. از نظر ژنت، زمان مندي روايت با در نظر گرفتن سه مولفه زماني: نظم، تداوم و بسامد شكل مي گيرد. در جستار پيش رو، نگارنده با تكيه بر روش توصيفي-تحليلي، سعي دارد تا مولفه هاي گوناگون زمان روايي را بر اساس نظريه ژرار ژنت در رمان ذاكره الجسد بررسي نمايند. بررسي زمان روايت در رمان مذكور نشان مي دهد كه روند روايت در اين رمان مبتني بر شيوه شكست زمان و رفت و برگشت هاي نامنسجم است. شكل روايت در آن، يك سير مدور دارد؛ به گونه اي كه پايان داستان به آغازش ارتباطي مستقيم پيدا كرده است. مستغانمي با اين تمهيد هنري، به گزينش هاي مختلفي دست يازيده و به نقل روايت هاي گذشته نگر و آينده نگر پرداخته است. در اين اثر، به دليل درنگ هاي توصيفي و همچنين استفاده فراوان از توصيف، عمل ذهني، افعال انشايي، و تعهد اجتماعي نويسنده، سرعت روايت، كند شده است.

Zakirat-al-Jasad (Memory of the Flesh), written by AhlamMostaqanemi is a sociopolitical romantic novel that has won Noor award as the best feminine work in the Arab world. Among narration structures, the time element is very significant in this novel. Various theories are presented about narrative time. The most complete theory about time element in novel is Gerard Genette’s theory which has presented an independent theory about narrative time. According to Genette, narration time is formed by considering three time elements: order, duration and frequency. By studying order, time duration compared with calendar time, position of time becomes understandable in the process of forming plot. Using a descriptive-analytical method, in this paper, the author tries to study the dimensions and different narrative time elements in Zakirat-al-Jasad novel based on Gerard Genetteʹs theory. The study of narration time in this novel shows that the narrative is based on time break method and discrete non-linear movements. Narration form has a circular loop in such a way that the end of novel is directly related to its beginning. By this aesthetic technique, Mostaqanemi has selected different options and presented retrospective and introspective narrations. Because of the descriptive delays and frequent use of description, poetic style, mental action, verbs and social commitment of writer, narration speed is low.