تاثيرپذيري عزالدّين عبدالسّلام مقدسي از عطار

The Effect of Attar on Ezz al- Din Abd-al-Salam Maghdesi

عزالدين عبد السّلام مقدسي از شاعران و نويسندگانِ اهل تصوف و عارفِ قرن هفتم هجري است. يكي از آثار مشهور و رمزي او كتاب «كشف الاسرار في حكم الطيور و الازهار» است. وي در اين اثر براي بيان افكار صوفيانه ي خود، به فراواني از رمز استفاده كرده است. او در تنظيم يكي از بخش هاي اين كتاب، از پرندگاني كه عطار براي حركت به سوي سيمرغ استفاده كرده، بهره برده است به گونه اي كه ترديدي در مورد تاثيرپذيري او از عطار باقي نمي گذارد. اين مقاله بر اساس مكتب فرانسه در ادبيات تطبيقي به تاثيرپذيري مقدسي از "منطق الطير" عطار، در استفاده از نماد پرندگاني مانند: بلبل، باز، هدهد، طاووس، مرغابي و سيمرغ مي پردازد. او در بيان تمثيل هايي چون "شمع و موم"، "شمع و پروانه" و مضامين عرفاني ديگر به مختارنامه عطار نيز توجه داشته است. از سويي ديگر با بررسي اين كتاب با ساير آثار عطار، ردپايي از مضامين و تمثيل هاي عارفانه ي عطار در آن كاملاً مشهود است.

Ezz-al-Din Abd-al-salam Maghdesi is one of the most famous mystic and sufi poets in the 7thcentury.One of his most popular symbolic works is “Kashf-al-Asrar fi Hekam al-Toiour wa-al-Azhar”. To express his Sufist thoughts in this work, he used a lot of mystical language in his poems. In the arrangement of one part of his book, he used the same kind of birds as Attar used for moving toward Simorgh(Phoenix) so that everyone can find his devotion to Attar in his works. Based on the French school of comparative literature, this article deals with the influence of Attar’s book “Mantegh-al-Tair” on Maghdesi in using bird symbols like: nightingale, eagle, hoopoe, peacock duck and phoenix (Simorgh). He also had an eye on symbols like “wax and candle”, “butterfly and candle” and other mystic points, already used in “MokhtarNameh” by Attar. On the other hand, comparing this book with the other Attarʹs works, we can find traces of points and mystic symbols of Attar in Maghdesi’s works.