بررسي تاثير سنگفرش بياباني بر روي سرعت آستانه فرسايش بادي و فرسايش‌پذيري بادي خاك (مطالعه موردي: حوضه ابراهيم‌آباد مهريز (يزد))

Investigation of Desert Pavement effects on Wind Threshold Velocity and Soil wind Erodibility

زمين‌آمار يكي از ابزارهاي قوي براي مطالعه مكاني و زماني متغيرها است. با استفاده از اين روش مي توان الگوي حاكم بر متغيرها را كشف كرد. در علوم خاكشناسي، متغيرهاي مكاني محدود به تغييرات در سطح و عمق مي باشد. فرسايش بادي فرايندي بسيار پيچيده و مهم در اراضي فاقد پوشش و خشك است. در تحقيق حاضر، توزيع سنگفرش بياباني با استفاده از فناوري زمين‌آمار در دشت ابراهيم‌آباد، يكي از زير حوضه هاي دشت يزد-اردكان درون‌يابي شده است. با استفاده از روش هاي تجربي و معادلات انتقالي سرعت آستانه فرسايش بادي و فرسايش پذيري بادي خاك برآورد و پهنه بندي شد. كريجينگ معمولي به‌منظور پهنه-بندي و تهيه متغيرهاي مكاني استفاده شد. پوشش سنگفرش بياباني در محدوده 90-30 درصد در منطقه موردمطالعه تغيير مي كند. مقدار پوشش سنگفرش در حدود 100 درصد در مناطق نزديك دامنه كوه ها تا كمتر از 30 درصد به سمت مركز دشت تغيير مي كند. نتايج نشان داد كريجينگ معمولي ابزاري قوي و دقيق براي درون يابي درصد پوشش سنگفرش بياباني، سرعت آستانه فرسايش بادي و فرسايش پذيري بادي خاك است. با افزايش درصد پوشش سنگفرش، سرعت آستانه فرسايش بادي افزايش و فرسايش پذيري بادي خاك كاهش مي يابد.

Geostatistics is one of the powerful tools for studying temporal and spatial variables. We could discover the pattern of change the variables. In soil science, the spatial variability are limit in surface and depth. Wind erosion is very complex and important phenomenon in bare and arid lands. In recent research, the distribution of desert pavement was interpolated by geostatistics techniqes in Ebrahim abad watershed which located as a basin of Yazd-Ardakan plain areas. By using the experimental transfer function, wind threshold velocity and soil wind erodibilty were estimated then survived. Ordinary kriging were applied to survey and interpolate the spatial variability of wind threshold velocity and soil wind erodibility. Desert pavement was measured in range of 30-90 percent in studied area. Desert pavement was measured at about highest value (100%) near the slope of mountains to less than 30% toward center of plain. The result shown that ordinary kriging method is powerful and accurate approach for interpolating of desert pavement, wind threshold velocity and soil wind erodibility. By increasing desert pavement, threshold velocity increases and soil wind erodibility decreases.