بررسي اصول و شيوه هاي نقد ادبي نزد ابوالقاسم السبتي (با تكيه بر كتاب رفع الحجب المستوره عن محاسن المقصوره)

A Study of the Principles and Methods of Literary Critique From the Viewpoint of Abolqasem Al-Sebti (An Emphasis on Raf ol-Hajb al- Masturahan Mahasin al-Maqsurah)

منتقدان ادبي در سنجش آثار ادبي شيوه ها و معيارهايي دارند كه بر اساس آن هر آثار ادبي را مورد بررسي و ارزيابي قرار مي دهند. اين معيارها و شيوه ها از ديرباز مورد توجه ناقدان ادب عربي قرار گرفته و آنان به فراخور عوامل مختلف تاريخي، ادبي و اجتماعي، آثار هم عصران و پيشينيان خود را مورد نقد و ارزيابي قرار داده اند؛ از جمله اين دوره ها عصر بني احمر در اندلس، يا همان اسپانياي اسلامي است كه در آن شاهد ظهور جنبش ادبي گسترده و حضور بيش از يك صد تن از منتقدان ادبي مي باشيم. هر كدام از اين ناقدان تعريفي از شعر ارايه نموده و اصطلاحات خاصي در حوزه نقد به كار برده اند و آثار مختلفي در اين زمينه به جاي گذاشته اند كه بسياري از آ ن ها دستخوش حوادث روزگار گشته و به دست ما نرسيده است. از نامدارترين ناقدان اين دوره ابوالقاسم محمد بن الشريف السبتي اديب سده هشتم هجري، صاحب كتاب «رفع الحجب المستوره عن محاسن المقصوره» است كه در آن به شرح قصيده مقصوره حازم قرطاجنّي اديب و شاعر اندلسي سده هفتم مي پردازد. اين كتاب افزون بر ارزش هاي بلاغي، نحوي و زباني شامل بسياري از آرا نقدي نويسنده است كه از مهم ترين آن ها جايگاه لفظ و معنا، سرقت هاي شعري و موازنه شاعران مي باشد. نوشتار حاضر بر آن است كه شيوه ها و معيارهاي نقدي السبتي در شرح قصيده مقصوره حازم قرطاجني را در سه مقوله جايگاه لفظ و معنا، موازنه بين شعرا و سرقت هاي ادبي مورد بحث و بررسي قرار دهد.

Abul-GhasemAl-sabtiShooshtari is one of the famous poets of the 7thcentury in Andaluc?a. His poem has a language and structure different from that of other poets. Also his poems have mystical meaning.He presented these mystical meanings in Zajal and Movashah with such a different structure and popular way which people liked them.He recitedthese poems to people not to mystic people and men of gnosis. The main goal of this research is to show the innovations in mystical poem. First, we show the Shooshtari’sposition in Arabic literature and then after considering his innovations in telling mystical meaning in popular and friendly ways, we will present the meaning of “Movashah” and “Zajal” of whichShoshtari was one of the innovators. We will also see the reflection of some samples in Movashahat and Zajals.