تجلي فضايل علي(ع) در ديوان صاحب بن عباد

The manifestation of Imam Ali’s (ph) virtues in the collected poems (Divan) of Saheb Ebn Abbad

اسماعيل بن عباد بن العباس ملقب به صاحب، وزير فرهيخته و شاعر برجسته ايراني عربي‌سراي قرن چهارم هجري قمري است. وي علاوه بر منزلت علمي والايش توانست در طول مدت وزارتش بنا به گفته ياقوت حموي به خاطر خدمات ارزنده خود، در ميان آل‌بويه و هم‌عصران خود از محبوبيت ويژه‌اي برخوردار شود. نويسنده كتاب مشهور «يتيمه الدهر» يعني الثعالبي آورده است، هيچ وزيري همچون صاحب، ادبا و شعرا و دانشمندان را در دربار خود گرد نكرده است. مورخان، آثار وي را افزون بر 37 كتاب برشمرده‌اند كه ديوانش مهم‌ترين اثر وي مي‌باشد. صاحب بر حسب مطالعه‌اي كه نگارنده اين مقاله از ديوان و زندگي وي انجام داده است، ارادت خاصي به اهل‌بيت به ويژه حضرت علي(ع) دارد، به گونه‌اي كه در بيشتر اشعار خود در خلال چند بيتي به توصيف فضايل اين امام همام كه همواره لحظه لحظه زندگيش الهام‌بخش رهروان حقيقت بوده، پرداخته است، اگرچه قلم بشر را توان نيست تمام خصلتهاي نيك آن حضرت را به تصوير بكشد، ولي نگارنده سعي دارد پاره‌اي از مهم‌ترين فضيلتهاي آن گوهر هستي كه صاحب بن عباد بيشتر به آن پرداخته را به خوانندگان معرفي كند، باشد كه مقبول آن يگانه روزگار قرار گيرد.

Esmae’l Ebn Abbad Ebn Abbas who had the honorific title Saheb was the cultured minister and famous Arab poet in forth century of Hegira. He during his cabinet minister in addition to his high educational status become popular –as Yaqut Hamavi mentioned- because of his valuable service in Ale Buye’s dynasty and his contemporaries. As the author of “Yatimato Al Dahr” written in his books that Saheb was the only minister who gathered all poets, scholars and writers in his court. Historians consider Saheb Ebn Abbad’s books are more than 37 book which his collected poems is the most important of them. Saheb according to studies of the writer of this article had a special devotion on the Holy Prophet’s household especially His Holiness Ali (ph). Saheb in his greatest poems describes the virtues of His Holiness the first Imam who his life was inspired by many truth wayfarers. Although the human words could not describe the good virtues of that Imam, but attempt of the writer is to introduce the most important virtues of Imam Ali (ph) which Saheb Ebn Abbad illustrated them, God willing this be accepted from His Holiness (ph).