ترسيم نقشه ي تلفيقي آلودگي به نيترات و فسفر در آب زيرزميني دشت شهركرد و بررسي تغييرات آن طي يك دوره چهارساله

تشدید آلودگی آبخوان شهركرد از مقایسه ی شاخص های ساده ی آماری حاصل از نتایج نمونه برداری دوره ای و روش های جاافتاده قابل درك و محرز است اما مدیریت تلفیقی آبخوان نیازمند روش های نوین تری است. هدف اصلی این پژوهش بررسی تغییرات توام آلودگی آب زیرزمینی دشت شهركرد به نیترات و فسفر طی یك دوره چهارساله به روشی نوین بود. برای این منظور، نقشه های نیترات و فسفر بر اساس حدود مجاز سازمان بهداشت جهانی نرمال شده و سپس به نقشه های رتبه تبدیل شدند. با استخراج وزن هر مولفه از نقشه رتبه ی آن نقشهی شاخص تلفیقی نیترات و فسفر برای سال های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۹ تهیه شد. نقشه ی تغییرات شاخص تلفیقی برای دوره ی چهار ساله از تفاضل دو نقشه به دست آمد. هم بستگی قوی نقشهی تلفیقی با نقشه های نیترات ) ۹۴ / ۰ = r ) و فسفر ) ۸۷ / ۰ = r ( حاكی از انعكاس درست توزیع نیترات و فسفر در آن بود. نقشه ی تفاضل شاخص تلفیقی افزایش آلودگی آب را حداقل ۲ درصد، حداكثر ۴ درصد و به طور میانگین ۸ / ۲ درصد برآورد كرد. در طی این دوره، حدودا در ۳ / ۵ درصد سطح آبخوان كیفیت آب نسبتا خوب تر به كیفیت نسبتاً پائین تر افت كرده است. نیترات در مقایسه با فسفر سهم بیشتری در آلودگی آبخوان شهركرد دارد اما در طی این دوره سهم فسفر افزایش یافته است. به كارگیری روش به كار رفته در پژوهش حاضر، یعنی محاسبه ی شاخص تلفیقی در محیط جی آی اس، و به دنبال آن تفاضل نقشه ها قادر است تغییرات آلودگی آبخوان را به صورت كمی تر و احتمالا واقعی تر آشكار سازد. با این روش سهم نسبی و روند تغییرات سهم هر آلاینده نیز قابل برآورد است. تهیه نقشهی تلفیقی و محاسبه ی شاخص آلودگی آب های زیرزمینی به نیترات و فسفر برای ارزیابی احتمال رشد جلبكی و پیامدهای آن (گرفتگی لوله های آب كم فشار، تغییر بو و طعم آب و هزینه های تصفیه) مفید به نظر میرسد