تاثير سه نوع كود آلي بر ويژگي هاي رشد و كارايي مصرف آب ذرت در سطوح مختلف فشردگي خاك

Effects of three types of organic fertilizers on the growth characteristics and water use efficiency of corn at different levels of soil compaction

سابقه و هدف : فشردگي خاك يكي از مهم ترين محدود يت هاي رشد و توليد گياهان زراعي است. استفاده از مواد آلي در خاك هاي كشاورزي مي تواند باعث كاهش تاثير فشردگي خاك شده و تا حدي مواد غذايي مورد نياز گياهان را تامين مي كند. از طرف ديگر، كمبود مواد آلي و آب در اغلب خاك هاي ايران رايج است. افزايش مواد آلي خاك ها با مصرف كود دامي، كمپوست لجن فاضلاب و كمپوست پسماند شهري مي تواند ويژگي هاي فيزيكي، شيميايي و زيستي خاك را اصلاح نموده و كارايي مصرف آب و رشد گياهان را افزايش دهد . بنابراين، اين پژوهش براي بررسي اثر كود دامي، كمپوست لجن فاضلاب و كمپوست پسماند شهري بر ويژگي هاي رشد و كارايي مصرف آب ذرت در سطوح مختلف فشردگي خاك انجام شد. مواد و روش ها: آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1391 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي دانشگاه تبريز انجام شد. عامل اول منبع و مقدار كود آلي شامل (كود دامي، كمپوست لجن فاضلاب و كم پوست پسماند شهري و هر كود آلي در سه سطح صفر ، 15 و 30 گرم در كيلوگرم خاك ) و عامل دوم 1 گرم بر سانتي متر مكعب بود. داخل گلدان هاي مخصوصي از جنس پليكا به / 1 و 7 / فشردگي خاك در دو سطح 2 رقم سينگل كراس 704 (Zea mays L.) 15 سانتي متر، 10 كيلوگرم خاك ريخته و بذور ذرت علوفه اي / قطر داخلي 2 كشت شد . در طول دوره رشد مقدار نسبي آب برگ ها، شاخص كلروفيل برگ ها و مقدار مصرف آب و در پايان دوره رشد وزن خشك بخش هوايي، قطر ساقه، ارتفاع، طول و عرض برگ و كارايي مصرف آب تعيين شد. يافته ها: نتايج نشان داد كه با افزودن هر سه نوع كود آلي در هر دو سطح فشردگي، مقدار نسبي آب برگ ها، وزن خشك، قطر ساقه، ارتفاع، طول و عرض برگ، شاخص كلروفيل برگ و كارايي مصرف آب گياه ذرت افزايش يافت و بيش ترين مقدار ويژگي هاي مذكور با مصرف 30 گرم از كود دامي، كمپوست لجن فاضلاب و كمپوست پسماند شهري در كيلوگرم خاك حاصل شد . فشرده شدن خاك باعث كاهش رشد گياه و ويژگي هاي مذكور به جز تعداد برگ در بوته شد. مصرف كودهاي آلي و افزايش مقدار مصرف آن ها سبب كاهش اثر هاي منفي فشردگي خاك بر 1 گرم بر سانتي مترمكعب رشد گياه ذرت در سطح 30 گرم / ويژگي هاي رشد ذرت شد به طوري كه در سطح فشردگي 7 كود آلي بهتر از سطح 15 گرم بر كيلوگرم خاك بود.نتيجه گيري: فشرده شدن خاك باعث كاهش كارايي مصرف آب و رشد گياه ذرت شد . با مصرف كود دامي، كمپوست لجن فاضلاب و كمپوست پسماند شهري مي توان اثرهاي منفي فشردگي خاك را كاهش داد . به طوركلي، براي افزايش رشد ذرت علوفه اي و افزايش كارايي مصرف آب ، مصرف 30 گرم كمپوست لجن فاضلاب يا كود دامي يا كمپوست پسماند شهري بر كيلوگرم خاك مي تواند در شرايط مشابه (فشرده و غيرفشرده) توصيه شود.

Background and Objectives: Soil compaction is one of the most prevailed limitations for crop growth and yield. The use of organic matters as fertilizer on agricultural soils can reduce the effects of soil compaction and provide the nutrients for the plants. On the other hand, organic matter and water deficits are common in most soils of Iran. Increasing organic matter of soils by application of farmyard manure (FYM), sewage sludge compost (SSC) and municipal solid waste compost (MSWC) can improve physical, chemical and biological properties of soil and increase water use efficiency (WUE) and plant growth. Therefore, this study was done to evaluate the effects of FYM, SSC and MSWC on the growth characteristics and WUE of corn at different levels of soil compaction. Materials and Methods: A factorial experiment was carried out in a randomized complete blocks design with three replications at Agricultural Research Station of University of Tabriz in 2012. The first factor was the source and amount of organic fertilizer (FYM, SSC and MSWC and each of organic fertilizers at three levels of 0, 15, 30 g/kg soil) and the second factor was two levels of soil compaction (1.2 and 1.7 g/cm3). Ten kilograms of dry soil were poured into special PVC pots with internal diameter of 15.2 cm and corn (Zea mays cv. Single cross 704) seeds were cultivated. During growth period leaf relative water content (RWC), amount of water used and leaf chlorophyll index and at the end of growth period WUE, plant dry matter, leaf length and width, stem diameter and plant height were measured. Results: The results showed that application of all three types of organic fertilizers at both levels of soil compaction caused an increase in plant dry matter, leaf length and width, stem diameter, leaf chlorophyll index, RWC and WUE and the maximum of these characteristics was obtained by application of 30 g organic fertilizers/kg soil. Soil compaction caused a decrease in WUE, plant growth and above mentioned characteristics except number of leaves per plant. Application of organic fertilizers and increasing their levels reduced the negative effects of soil compaction on corn growth characteristics and WUE; so that at the soil compaction level of 1.7 g/cm3, the corn growth in the 30 g of each fertilizer/kg soil was greater than the 15 g of them/kg soil. Conclusion: Soil compaction reduced corn plant growth and WUE. The negative effects of soil compaction on corn growth characteristics can be reduced by application of FYM, SSC and MSWC. In general, in order to increase WUE and corn growth, application of 30 g of FYM or SSC or MSWC per kg soil can be recommended at similar (compacted and non-compacted) conditions.