بررسي تغييرات جذب عناصر كم مصرف و پرمصرف در گياه دارويي پونه (Mentha Pulegium L.) كشت شده در شرايط گلخانه اي تحت تاثير عناصر مس و روي

Change in uptake of micronutrient and macronutrient in pennyroyal (Mentha pulegium L.) at greenhouse condition under copper and zinc application

سابقه و هدف : استفاده از عوامل به زراعي يكي از روش هاي معمول در تو ليد گياهان دارويي مي باشد. مس و روي از عناصر كم مصرف و عوامل به زراعي بوده كه در غلظت هاي پايين، رش د و نمو گياهان را افزايش مي دهد، در حالي كه غلظت هاي بالاي اين عناصر مي تواند به عنوان يك عامل محدودكننده، نشانه هاي نامطلوبي در گياه ايجاد كند. از طرف ديگر، كشت و كار گياهان دارويي در خاك هاي داراي آلودگي فلزات سنگين مانند مس و روي به دليل عدم انتقال اين عناصر به داخل متابوليت هاي ثانويه توصيه گرديده است . در مورد تاثير فلزات سنگين و عناصر كم مصرف در گياهان زراعي و سبزيجات پژوهش هاي وسيعي صورت گرفته، ولي رفتا ر گياهان دارويي در چنين شرايطي خوب مطالعه نشده است . از آن جا كه پديده كمبود و بيش بود مس و روي در كشور قابل مشاهده بوده، بنابراين در اين پژوهش جذب عناصر كم مصرف و پر مصرف توسط گياه دارويي پونه در يك خاك دچار كمبود و بيش بود عناصر مس و روي در شرايط گلخانه مورد بررسي قرار گرفت. مواد و روش ها: اين آزمايش به صورت فاكتوريل شامل سه سطح مس (صفر، 5 و 25 ميلي گرم در كيلوگرم خاك از منبع سولفات مس ) و سه سطح روي (صفر، 10 و 50 ميلي گرم در كيلوگرم خاك از منبع سولفات روي) و برهمكنش آن ها در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در شرايط گلخانه طراحي و اجرا شد. 1818 ميكروگرم / 317 ميكروگرم بر گلدان ) و روي ( 27 / يافته ها: نتايج نشان داد كه بيش ترين جذب مس ( 4 ب ه دست آمد . بيش ترين جذب آهن و منگنز Cu5Zn و 50 Cu25Zn بر گلدان ) اندام هوايي به ترتيب از تيمار 10 1537 ميكروگرم بر گلدان، فسفر و پتاسيم اندام هوايي به ترتيب / 3674 و 41 / اندام هوايي به ترتيب به ميزان 12 حاصل شد . بيش ترين جذب مس، روي، آهن Cu5Zn 380 ميلي گرم بر گلدان از تيمار 10 / 21 و 52 / به ميزان 88 1235 ميكروگرم بر گلدان ، فسفر به ميزان / 18744 و 68 /4 ،1802/85 ،291/ و منگنز ريشه به ترتيب به ميزان 33 Cu5Zn 115 ميلي گرم بر گلدان در تيمار 50 / و پتاسيم به ميزان 94 Cu25Zn 22/56 ميلي گرم بر گلدان در تيمار 50 مشاهده گرديد. نتيجه گيري: نتايج اين بررسي نشان داد كه گياه دارويي پونه داراي قدرت جذب و انتقال ب الاي از عناصر به اندام هوايي مي باشد. با توجه به اين كه گياه دارويي پونه جنبه تازه خوري و ادويه اي نيز داشته، بنابراين مصرف پونه كشت شده در خاك هاي داراي آلودگي مس و روي به علت جذب و انتقال اين عناصر به اندام هوايي با احتياط لازم صورت گيرد. تيمار تركيبي سطوح پايين مس و روي بيش ترين جذب پتاسيم، فسف ر و منگنز و آهن اندام هوايي را ايجاد كرد . ولي در تيمار تركيبي سطوح بالاتر اين عناصر بر همكنش منفي بين مس، روي، آهن و منگنز، فسفر و پتاسيم مشاهده گرديد. پس بايد در ميزان كاربرد آن ها همراه با يكديگر دقت لازم صورت مي گيرد.

Background and Objectives: Use of improvement factors are one of the routine methods in the production of medicinal plants. Zinc (Zn) and Copper (Cu) are micronutrient and improvement factors increased plant growth in low concentrations. While high concentrations of these elements as a limiting factor, can cause adverse symptoms on the plants cultivation of medicinal plants in soils contaminated with heavy metals such as Cu and Zn are recommended due to the lack of transfer of these elements into secondary metabolites. The effect of heavy metals and micronutrients on field crop and vegetables was studied extensively, but behavior of medicinal plants in such conditions has not been studied well. Since the deficiency and toxicity of Cu and Zn is visible in the country, so in this study uptake of micronutrient and macronutrient by medicinal plant were studied in soil with deficiency and toxicity of Cu and Zn under greenhouse conditions. Materials and Methods: Three levels of Copper (0, 5 and 25 mg/Kg) and three levels of zinc (0, 10 and 50 mg/Kg) and combination of all the above levels, were used as treatments in a factorial experiment based on completely randomized design with three replications. Results: According to the results, the maximum value uptake of Cu (317.4 ?g pot-1) and Zn (1818.27 ?g pot-1) in shoots was obtained in Cu25Zn10 and Cu5Zn50 treatment, respectively. The maximum values uptake of Fe and Mn (3674.12 and 1537.41 ?g pot-1) and P and K (21.88 and 380.52 mg Pot -1) in shoots was revealed in Cu5Zn10 treatment. The highest values uptake of Cu, Zn, Fe and Mn in root (281.33, 1802.85, 18744.4 and 1235.68 ?g pot-1, respectively), P (22.56 mg pot-1) was observed in Cu25Zn50 treatment and K (115.94 mg pot -1) in Cu5Zn50 treatment. Conclusion: The results showed that pennyroyal herb has the high ability to absorb and transfer elements to shoots. Considering that pennyroyal have aspects fresh and spicy, so use of pennyroyal grown in soils contaminated with Cu and Zn due to uptake and transport of these elements in shoot would be required with caution. Combined treatment with low levels of Cu and Zn created the greatest uptake of K, P, Mn and Fe in shoot. But combined treatment of higher levels of these elements were proven to have negative interactions between the Cu, Zn, Fe, Mn, P and K. Then their application should be done carefully with each other.