مطالعه كالبدي-بافتي لايه فيبروزي چشم شترمرغ

چشم شترمرغ داراي بزرگترين كره چشم در ميان پرندگان مي‌باشد. هدف اين مطالعه بررسي كالبدي-بافتي لايه فيبروزي چشم شترمرغ مي باشد. در اين مطالعه صلبيه و قرنيه 20 چشم شترمرغ بالغ نر سالم مورد مطالعه كالبدي و بافتي قرار گرفت. ابتدا لايه فيبروزي چشم از نظر ظاهر، ابعاد، ساختار و مجاورت‌ها مورد بررسي آناتوميكي واقع شد. سپس براي مشخص نمودن ساختار ريزبيني، بخش‌هايي از نمونه‌ها در فرمالين 10% ثابت و بعد از تهيه لام‌هاي بافت‌شناسي و رنگ‌آميزي به روش‌هاي هماتوكسيلين ايوزين، ورهوف، ون گيسون و پاس مورد بررسي قرارگرفتند. قرنيه، گرد متمايل به بيضي مي‌باشد. ميانگين طول (جانبي ـ داخلي) قرنيه برابر05/0± 58/2 و ميانگين عرض (پشتي ـ شكمي) قرنيه برابر 04/0 ±28/2 سانتيمتر اندازه‌گيري گرديد. ميانگين برآمدگي قرنيه از سطح كره چشم برابر02/0±92/0 سانتيمتر تعيين گرديد. در شترمرغ ضخيمترين بخش صلبيه در ناحيه خلفي و در محل ورود عصب بينايي مي‌باشد. ميانگين ضخامت كل قرنيه برابر mµ 850 اندازه‌گيري گرديد كه mµ 65 ضخامت اپيتليوم آن بود. اپيتليوم سطح قدامي قرنيه از نوع سنگفرشي مطبق غير شاخي است. غشا بومن در شترمرغ به ضخامت mµ 5/7 وجود دارد. غشاي دسميت با ضخامت mµ 65/7 و با خاصيت واكنش پاس مثبت ديده مي‌شود. صلبيه با ضخامت mµ 450 داراي رشته‌هاي كلاژن متعدد بوده كه با يك قطعه از غضروف شفاف به ضخامت mµ 8/217 حمايت مي‌شود. همچنين رشته‌هاي الاستيك در قرنيه نبوده و در صلبيه بسيار كم مي‌باشد. نهايتا مي‌توان چنين نتيجه گيري كرد كه به غير از تفاوتهاي موجود در ابعاد و اختلافات جزيي ريزبيني، لايه فيبروزي در شترمرغ تقريبا شبيه پرندگان ولي با پستانداران متفاوت مي‌باشد.

This study was conducted to understand the macroscopic and microscopic structure of the fibrous tunic of 20 healthy adult ostrich eyes. First, the fibrous tunic of the eye was anatomically examined in terms of appearance, dimensions, location and structure. Then prepared histological slides were studied microscopically after staining by H&E, Verhoeff, Van Geison and P.A.S. The results showed that in the ostrich ovally round cornea, the average corneal length (lateralmedial) and width (dorsal-ventral) were respectively measured as 2.58 ±0.05 and 2.28 ±0.04 centimeters. The corneal protrusion was 0.92±0.02. The thickest part of sclera was in the posterior portion of the eyeball, in optic nerve entrance. The whole thickness of cornea and its epithelium were measured 850 ?m and 65 ?m respectively. Anterior surface of cornea was nonkeratinized stratified squamous epithelium. There was Bowmanʹs membrane with 7.5 ?m thickness and positive P.A.S. reaction Descemetʹs membrane with 7.65 ?m thicknesses. 450 ?m-ticked sclera in ostrich had frequent collagen fibers which supported by hyaline cartilage with 217.8 ?m thickness. Moreover, there were no elastic fibers in cornea and a little in sclera. It concluded that although there were little differences in dimensions and microscopic studies, the fibrous tunic of ostrich was similar to other birds but different from mammals.