مرثيه‌سرايي در شعر و ادب «لكي» (واكاوي ادبي- روان شناختيِ مفهوم سوگ در فرهنگ قوم لك)

Elegy composing in Poetry and Literature of "Laki"; (Literary-psychological analysis of concept of lamentation in culture of Lak)

مرثيه‌ يكي از انواع‌ ادبي‌ غنايي است‌ كه‌ در آن، دو عنصرِ عاطفه و احساس، حضوري پررنگ دارد. بر اين مبنا، از ديدگاه علم روان شناسي، ريشه مرثيه‌ را بايد در مسايل‌ رواني‌ و ميل‌ به‌ جاودانگي‌ انسان‌ جست وجو كرد. به اعتقاد نويسندگان، پيشينه اين نوع ادبي را بايد در فرهنگ و ادب بومي ايران‌زمين، از جمله در تك‌بيت هايي جست وجو كرد كه در سراسر مناطق لك نشين زاگرس به نام مور و هوره گلوخواني مي شود. پژوهشگران در اين مقاله مي كوشند پس از مرحله گردآوري اطلاعات، با استفاده از روش پژوهش توصيفي و اسنادي، به بررسي انواع مرثيه و واكاوي ادبي- روان شناختي مفهوم سوگ در فرهنگ قوم لك بپردازند. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه خلا شناخت ما از غني ترين گنجينه‌هاي معنوي و روان شناختي فرهنگ و ادب بومي، باعث شده است تا در گذار از جامعه سنتي و ورود به دنياي مدرن، با پديده «شكاف بين نسلي» مواجه شويم. از اين رو توجه به فرهنگ و ادب بومي و پل زدن ميان ارزش هاي جامعه ديروز و امروز، ضرورتي اجتناب ناپذير است.

Elegy is one of the literary-lyric genres that two elements of emotion and feeling have pivotal role in it. According to this, from psychological view, the root of elegy shall be sought in psychological issues and human’s will of eternity. In authors’ view, the background of this literary genre is rooted in Iran culture and literature like single-couplets that are being throat-read in lak-living areas of Zagros named Mour and Hooreh. Scholars have collected info, used descriptive-documentary method, and reviewed different kinds of elegy and concept of lamentation from Literary-psychological analysis in culture of Lak. Results show that our cognitive gap about spiritual and psychological treasures of our domestic culture and literature caused us to face the phenomenon of “inter-generational gap” in transition of traditional society to a modern society. Thus focusing on domestic culture and literature and making a bridge between old and current societal values is an unavoidable necessity.