بررسي شعر عاشورايي فارسي در لرستان (از آغاز تا پيروزي انقلاب اسلامي)

Reviewing Farsi Ashurai Poetry in Lorestan; (from its birth to Islamic Revolution Victory)

مردم لرستان قرن‌ها پيش، مذهب تشيع را از روي صفاي باطن پذيرفته و نسبت به آن، اعتقادي راسخ داشته‌اند. حتي حكمرانان اين منطقه نيز از قريب به هزار سال پيش، شيعه‌مذهب بوده و برخي از آنان چون اتابكان لُر كوچك كه از حدود 570 تا 1006 هجري بر لرستان حكومت داشته‌اند، خود را از نسل عباس‌بن‌علي(ع) مي‌دانسته‌اند. علاقه مردم لرستان به اهل بيت عصمت و طهارت، به‌ويژه امام حسين(ع) و عباس بن علي(ع) چنان عميق است كه در فرهنگ و ادب آنان، جلوه تمام و كمال يافته است. در اين جستار بر آنيم تا «شعر عاشورايي فارسي لرستان» را به عنوان نمودي از فرهنگ عاشورايي در ادبيات اين سامان، به اجمال بررسي كنيم. مهم‌ترين نتيجه تحقيق آن است كه محرم، عاشورا و امام حسين(ع) در گونه هاي مختلف شعر اين استان، از جمله شعر فارسي آن، جلوه‌اي چشمگير و پُرمعنا دارد و اين جلوه تا جايي است كه به رغم شفاهي بودن ادبيات اين سرزمين، حتي در ميان آثار و اشعار محدودِ ثبت شده موجود نيز تامل‌برانگيز است. اين نكته علاوه بر اينكه ارادت مردم لرستان را به خاندان رسالت نشان مي‌دهد، از تمايل آنان به صفاتي چون مردانگي، شرافت و آزادگي حكايت مي‌كند؛ خصوصياتي كه صحنه كربلا، بارزترين تجلي‌گاهشان به حساب مي‌آيد. ديگر آنكه شعر عاشورايي فارسي لرستان، در چهار دسته قابل طبقه‌بندي و بررسي است و سه ديگر آنكه اينگونه اشعار در ادبيات لرستان دامنه اي گسترده دارد و از كهن‌ترين سروده‌هاي اديبان لرستاني تا آثار شاعران امروز اين ديار را در برمي گيرد.

Lorestan people accepted Shiah faith from their deep heart and have a strong belief in it. Even the ruler of this area believed in Shiah from 1000 years agon and some of them like Atabakan-e Lor-e Kuchak who ruled Lorestan from 570 to 1006 (hegira) considered themselves as relatives from the generation of Abbas ibn Ali (PBUH). Lorestan people interest to the Prophet’s Household particularly Imam Hussein (PBUH), and Abbas ibn Ali (PBUH) is so deep that there are perfect reflections and representations of this in their culture and literature. We reviewed the “Farsi Ashurai poetry in Lorestan” as a sign of Ashurai culture in Persian literature. Most important result is that Moharram, Ashura and Imam Hussein (PBUH) have brilliant and outstanding display in different poetry genres of this province and also Persian poetry and this display is so dominant that, although its literature is oral, but its signs are so dominant among few available works and poems. This point proves the interest and respect of Lorestan people to the Prophet’s Household and also their manhood, gentility, nobility and freedom; features whose most brilliant reflections is Karbala. It should also be mentioned that Lorestan Farsi Ashurai Poetry can be categorized in 4 kinds and these kinds of poems are so extensive and dominant in Lorestan Literature and it involves Lorestan literates from very old times until today.