تاثير سوزاندن بقاياي گياهي بر ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك‌هاي دشت سيستان

Effects of crop residue burning on soils physical and chemical properties in Sistan plain

روش‌هاي مديريت بقاياي گياهي نقش موثري در مديريت و توليد پايدار در اكوسيستم‌هاي زراعي دارند. اين مطالعه براي بررسي تاثير سوزاندن بقاياي گياهي بر ويژگي‌هاي فيزيكو‌شيميايي خاك‌هايي با بافت متفاوت در دشت سيستان انجام شده است. آزمايش در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام شد. بافت خاك به‌عنوان فاكتور اصلي در سه سطح (رسي، لومي سيلتي و لومي شني) و تيمارهاي سوزاندن و نسوزاندن بقاياي گياهي به‌عنوان فاكتور فرعي در‌نظر گرفته شد. هدايت الكتريكي، اسيديته، فسفر، پتاسيم و كلسيم قابل جذب و جرم مخصوص ظاهري خاك در كرت‌هاي سوزانده شده افزايش معني‌‌داري نسبت به كرت‌هاي نسوزانده داشت ولي تاثير معني‌داري بر مقدار كربن آلي خاك نداشت. با سوزاندن بقاياي گياهي هدايت هيدروليكي اشباع، مقدار رطوبت و ضريب جذب آب در خاك كاهش معني‌داري داشت و در بافت‌هاي رسي، لومي سيلتي و لومي شني به‌ترتيب داراي كاهش 1/28، 9/15 و 5/27 درصد، در هدايت هيدروليكي اشباع، 8/28، 0/27 و 7/53 درصد، در مقدار رطوبت خاك و 7/41، 4/48 و 5/59 درصد در ضريب جذب بود. آب‌گريزي براي تيمارهاي سوزانده شده مشابه هم بود و زمان نفوذ آب به درون خاك كمتر از 5 ثانيه بود. به طور كلي سوزاندن بقاياي گياهي اثرات مخربي در بسياري ويژگي‌‌هاي فيزيكوشيميايي خاك داشته به طوري كه اين اثرات در بافت خاك سبك‌‌تر بيشتر بود و بنابراين سوزاندن كاه و كلش گندم پس از برداشت محصول قابل توصيه نيست.

Crop residue management plays a significant role in sustainable crop production of agricultural ecosystems. The present study was performed to investigate the effect of crop residue burning on physical and chemical properties of different soils in Sistan plain. The experiment was carried out using a randomized complete block design with three replications. Soil texture was considered as the main factor at three levels (clay, silty loam and sandy loam) and burned and unburned crop residue treatments were considered as the secondary factor. Soil electrical conductivity, bulk density, pH, available P, K and Ca contents in burned plots were significantly increased compared with unburned plots and had no significant effects on soil organic carbon. There was a significant reduction in saturated hydraulic conductivity, soil water capacity and sorptivity factor in burned plots compared with unburned plots. The reduction was 28.1, 15.9 and 27.5 % for saturated hydraulic conductivity, 28.8, 27.0 and 53.7 % for water content and 41.7, 48.4 and 59.9 %for sorptivity factor in clay, silty loam and sandy loam texture, respectively. The soil water repellency was similar for both burned and unburned treatments and water drop penetration time was less than 5 seconds. In general, burning crop residues have detrimental effects on many physical and chemical characteristics of the soil. These effects were more obvious in light-textured soils. Thus, crop residue burning after plant harvesting is not recommended.