كاركرد اسطوره در گفتمان پسااستعماري رمان فارسي (با تحليل سه رمان سووشون، رازهاي سرزمين من، اهل غرق)

The Function of Myth in the Postcolonial Discourse of Persian Novels(Analyzing Savushun, Secrets of My Native Land, The Drowned)

دسته‌اي از نويسندگان معاصر ايران در سال‌هاي پيش از انقلاب اسلامي و پس از آن در گفتماني پسااستعماري، آثاري را با موضوع تبيين استعمار غرب و مقاومت در برابر آن پديد آوردند. اين نويسندگان كوشيدند تا با استفاده از كاركرد تاثيرگذار اسطوره‌ها در گفتمان پسااستعماري رمان، نسبت به نفوذ سياسي و فرهنگي استعمار و امپرياليسم واكنش نشان دهند. سيمين دانشور، جلال آل‌احمد، رضا براهني، شهرنوش پارسي‌پور، منيرو رواني‌پور و غلامحسين ساعدي و ... از جمله نويسندگان ادبيات پسااستعماري در ايران هستند. در اين پژوهش، كاركرد اسطوره‌ در سه رمان فارسي «سووشون» اثر سيمين دانشور، «رازهاي سرزمين من» اثر رضا براهني و «اهل غرق» اثر منيرو رواني‌پور، بررسي و تحليل شده است و نويسندگان مقاله به تبيين اين موضوع پرداخته‌اند كه آنچه در ايجاد گفتمان پسااستعماري در اين رمان‌ها و بازآفريني دوره تاريخي حضور غربي‌ها در ايران نقش مهمي داشته است، به كارگيري اسطوره‌هاي سياسي و فرهنگي است كه رمان‌نويسان بر پايه اساطير قديم ايرانيان توليد كرده اند. نويسندگان سه رمان مورد بررسي، با استفاده مناسب از اسطوره‌ها، نفرت شديد خود را نسبت به اشغال ايران توسط غربي‌ها به نمايش گذاشته‌اند و چهره متجاوزان غربي و واكنش ايرانيان نسبت به آنها را به خوبي نشان داده‌اند.

A number of contemporary Iranian writers in the pre and post Islamic Revolution period focused on explaining the western colonialism and the resistance to it as the theme in their novels. These writers tried to react to the political and cultural influences of the Western colonialism and imperialism through the effective use of myths in post colonial discourse. Simin Daneshvar, Jalal Ale Ahmad, Reza Barahani, Shahrnush Parsipur, Moniru Ravanipur, and Ghulam Hussein Sa?edi are among the post colonial writers. In this inquiry, the use of myth will be analyzed in three novels, namely, Savushun (Daneshvar,1970) Secrets of My Native Land (Reza Barahani,1982) and The Drowned (Ravanipur, 1990). The results of this study show that the use of political and cultural myths created by novelists based on Iranian ancient myths has an essential role in the formation of the postcolonial discourse and representation of colonial period in Iran’s history. The writers of these three novels succeeded in depicting their abhorrence of Iran’s occupation by western colonizers, and they could well show the invaders’ face and the Iranians’ resistance.