بررسي شيوه هاي خاص بهره جويي از آيات قرآن كريم در جهانگشاي جويني و مقايسه اي با كتب مشابه

Review specific practices to take advantage of the Quran in Jahangoshaie Juwayni and comparison with similar books

عطاملك جويني، نويسنده تاريخ جهانگشاي جويني در تاريخ خود گاهي لفظ و صورت ظاهري آيات قرآن كريم را ـ هرچند جزيي ـ تغيير داده است. به گواهي آمار وي از صد و هشتاد و دو آيه موجود در تاريخش، بيست و شش آيه را از لحاظ صوري تغيير داده و در برخي موارد در كنار تغيير ظاهري آيات، معناي آنها را نيز دگرگون ساخته است. ما در اين مقاله به بررسي دگرگونيهاي لفظي و معنوي اين آيات پرداخته ايم و درصدد پاسخ دادن به اين سوال برآمده ايم كه نويسنده كتاب مذكور با چه شگردهايي آيات قرآن را در متن خود بكار ميگيرد؟ و آيا تغيير دادن آيات قرآن مختص اوست، يا در بين همعصرانش شايع بوده است؟ از اينرو نخست، در مقدمه بطور فشرده بحثي درباره تاثيرپذيري ادب پارسي از قرآن كريم داشته ايم سپس آيات ياد شده را در ذيل هشت عنوان بررسي كرده ايم. به منظور پاسخ دادن به قسمت دوم سوال مطرح شده، شيوه هاي بهره گيري جويني را با نفثه المصدور مقايسه كرده و كاركردهاي مشترك را متذكّر شده ايم.

Ata Malek – e – jovayni, the author of Tarikh –e- Jahangoshay –e- Jovayni (The History of The World Conqueror), sometime has changed the form and terminology of the verses of holy Quran applying in his own book. According to the statistics, he has changed the form of 26 verses out of 182 in his book. In some cases, in addition to formal changes, he has also transformd the meaning of the verses. The aim of the present article is to investigate the lexical and semantically transformations of the verse and trying to answer the following question that which procedures the author has employed in using of the Quran verses in his own book and whether the changes are exclusive to him or it has been common among his contemporaries. Therefore, first in preface we have a concise discussion about the influence of Quran on Persian literature and then investigating the above mentioned verses in eight captions. In order to answer the second part of the question, we compare the Jovayni’s procedures with Nafsat - ol- masdur and identify their same functions.