زيبايي شناسي بلاغي در حمله حيدري راجي كرماني

The Rhetorical Esthetics of Raji Kermani’s Hamleh-ye Heidari

حمله حيدري حماسه اي ديني است كه ملابمانعلي راجي كرماني (1291- 1180) شاعر نامدار قرن سيزدهم هجري آن را سروده است. وزن اين منظومه بر وزن شاهنامه فردوسي (بحر متقارب مثمن محذوف يا مقصور)، منطبق است. اين حماسه در دو مجلد مشتمل بر 16954 بيت تدوين شده كه جلد اول آن 6555 بيت و جلد دوم آن 10399 بيت است كه به كوشش دو پژوهشگر، يحيي طالبيان و محمود مدبري، تصحيح انتقادي شده و به چاپ رسيده است. محتواي اين اثر با آغاز وصف آفرينش موجودات و داستان تولد حضرت علي (ع) آغاز ميشود و با فتح مكّه و خبر دادن سپاه اسلام به رسول خدا (ص) از آمدن سپاه روم، پايان مي يابد. اين مقاله در حوزه تصويرآفريني و بلاغت شكل گرفته و در دو شاخه بيان و آرايه هاي بديع معنوي و برخي لفظي، عناصر بلاغي مندرج در حمله حيدري راجي كرماني را ارايه و تحليل كرده است. سوال اصلي اين پژوهش آن است كه راجي كرماني در چه حد و چگونه توانسته است در حماسه ديني خود از تصويرآفريني بلاغي بهره ببرد؟ بررسيها نشان ميدهد كه راجي كرماني آرايه هاي بياني و بديعي را در سطع وسيعي براي افزودن بر ارزشهاي موسيقيايي كلام خود، بكار گرفته و توانسته است زيبايي حاصل از اين شگردها و فنون را در خدمت انديشه هاي ديني و موضوع حماسي اثر خويش قرار دهد. در اين پژوهش كه بر اثر بررسي تك تك ابيات حماسه مذكور، انجام شده، مورد به مورد، با ارايه آمار و تحليل محتوايي به نكات بياني و بديعي موجود در حمله حيدري راجي كرماني پرداخته ميشود.

Hamleh-ye Heidari is a religiousepic composed by Mulla beman Ali Raji Kermani (1180 – 1291 A.H), the well-known poet of thirteenth century. The metric pattern of it is the same as Firdowsi’s shahnameh (Musamman Mutaqareb metre omitted). This epicwork comprises two volumes containing 16954 verses (First volume: 6555; the second one: 10399 verses. It has been published through the effort of two scholars Yahya Talebian and Mahmoud Modibberi as a critical edition. Its contents begin with the description of creating the creaturos and the story of Imam Ali’s birth and end with the capture of Mekka and the report of Islamic army informing the prophet about the Roman arm coming to Mekka. This essay is formed based on creating images and rhetorical devices and deals with semantic and verbal figures of speech as well as vhetorical devices used in Raji Kermani’s Hamleh Heidari describing and analyzing them. The main question of this research is now well Raji Kermani has succeeded in using rhetorical image. The studies show that Raji Kermani has used various rhetorical devices in order to increase the musical values of his poetry and has succeded in using the beauty caused by them for propagating his religious thoughts and the epic aims of his work.This research is basedon the close study of every verse of that book using statistic and analysis related to the rhetorical aspects of Hamleh Heidari’s Text.