بررسي و مقايسه‌ي موسيقي بيروني غزل‌هاي سيف فرغاني و سعدي

Comparison and Review Prosody of Seif

سيف فرغاني از جمله شاعراني است كه در كتاب‌هاي تذكره از وي نشاني نيست. خوانندگان با مطالعه‌ي شعر او به والايي مقامش در قصيده و غزل پي مي‌برند. او در غزل‌هايش بارها، مستقيم و غيرمستقيم به پيروي خود از سبك و شيوه‌ي سخن سعدي اشاره كرده است. اين پژوهش بر آن است تا موسيقي بيروني (عروض) غزل‌هاي سيف فرغاني را بررسي كند، در بيش‌تر موارد با موسيقي بيروني غزل‌هاي سعدي نيز مورد بررسي، مقايسه و نقد و تحليل قرار دهد. سيف و سعدي در غزل‌هايشان از بحرهاي عروضي يكسان بهره گرفته‌اند. وزن‌هاي به‌كار رفته در غزل‌هاي سيف، سنگين و باوقارند ولي وزن‌هاي غزل‌هاي سعدي روا‌‌ن‌تر و شادترند، به‌عبارت ديگر در وزن‌هاي غزل‌هاي سيف هجاهاي بلند و در غزل‌هاي سعدي، هجاهاي كوتاه، برجستگي دارند. در غزل‌هاي سيف وزن‌هاي متناوب و دَوري كم‌تر به‌كار رفته است. تسكين‌ها (سكته‌ها)ي عروضي درون‌مصراعي كه باعث افزايش سنگيني و غمگيني وزن شعر مي‌شوند، در غزل‌هاي سيف بيش‌تر است. هر دو از به‌كار بردن وزن‌هاي نامطبوع، كه ذوق سليم آن‌ها را نمي‌پسندد، دوري جُسته‌اند. برخي ويژگي‌هاي شعر سبك خراساني: تشديد مخفّف، اسكان ضمير و حذف مصوّت كوتاه در غزل‌هاي سيف وجود دارد.

Imagery such as simile in traditional poem has two major tasks; explaining and describing the thought, and decorating and arranging the speech. Simile as the most applicable imagery in poems of Naser Khosro is a tool for explaining and describing the poetʹs mind and less has been considered as an artistic and decorating element. The main purpose of this study is examining the vehicle in the complete works of Naser Khosro and of course vehicle was chosen because it draws the environment, ideology and the internal world of the poet. Itʹs variation of vehicles is considerable in the complete works of Naser Khosro which we divided itʹs most important types into 3 groups in this article, including: nature and the elements related to it, like animals and mountains, group two includes cultural issues like religious and mythic concepts, features of aristocracy, behaviors in dressing and eating, and the third group includes daily observations of the poet.