بررسي بلاغت سنّتي فارسي با رويكرد به نظريه بينامتنيت

Review of Traditional rhetoric According to the intertextuality

هدف اين مقاله، بررسي ريشه هاي نظريه بينامتنيت در مباحث بلاغت سنتي فارسي است. بينامتنيت طبق نظر «ام اچ ايبرمز» از طريق موارد زير صورت مي گيرد: نقل قول هاي صريح و ناصريح، تكرار و تغيير ويژگي هاي شكلي و مضموني؛ و يا صرفاً از طريق مشاركت ناگزير در استفاده از گنجينه سنت ها و قواعد زباني و ادبي و روندهايي كه از پيش همواره موجودند. مقوله «بينامتنيت» از نگاه منتقدين كلاسيك ادبيات ايران نيز پنهان نمانده است؛ البته با اصطلاحاتي خاصّ و متفاوت با اصطلاحات نقد ادبي مدرن. سايه روشني از مباحث مربوط به اين نظريه، همواره در ميان خالقان آثار ادبي و علماي بلاغت دنياي اسلام مورد اعتنا و اهتمام بوده است، هم در ذيل مباحثي كه علماي بلاغت درباره اصطلاحاتي نظير اقتباس، تلميح، تقليد و حسن اتباع طرح كرده اند مي توان پاره اي از اجزاي آنچه به عنوان گفتگوي متن ها يا بينامتنيت شناخته مي شود يافت؛ و هم در فصولي از كتب بلاغي كه به بحث درباره «سرقات ادبي» اختصاص يافته است. اين مقاله مي كوشد به بررسي اين موضوع بپردازد.

The purpose of this paper is to examine the origins of Theory of intertextuality in traditional Persian rhetoric. According to M.H. Abrams, intertextuality through the following occurs: Quotes, repeat and change the form and content features, Or through forced participation in the use of language and literary treasure of the traditions and rules. Among the critics of classical Iranian, theory of intertextuality, is not hidden. Terms of Iranian critics varied with terms of modern western critics. A brief discussion of the theory was common among Islamic rhetoric scientists. This concept was used in discussions of literary Srqat. This concept is also used in the adaptation and imitation. This paper attempts to address these issues.