بررسي فضاي تقيه در دوره غيبت صغرا و نشانه‌هاي آن بر عملكرد اماميه

Investigating the Atmosphere of the Dissimulation of Faith in the Minor Occultation and its Signs on the Imamites Performance

بررسي فضاي دوره غيبت صغرا، ما را به اين نتيجه رهنمون مي‌سازد كه اماميه در آن دوره در عرصه‌هاي گوناگون اجتماعي جنب و جوش فراواني داشته است. به نظر مي‌رسد با وجود نظريه‌هاي گوناگون در چرايي چنين مواجهه‌اي، «تقيه» به عنوان نظريه مختار، بر روش عملگرايانه آن دوره اماميه بيش‌ترين دلالت را داشته است؛ به طوري كه شبكه وكالت به عنوان نهادي از پيش طراحي شده، سازوكار خويش را بر پايه پنهان كاري شديد استوار ساخت و لذا نه تنها مكان حضور امام براي اماميه فاش نشد، بلكه نام امام نيز آشكار نگرديد. همچنين منابع حديثي اماميه و گمانه‌هاي كلامي ايشان تا اندازه قابل توجهي از شرايط پديد آمده متاثر بوده است. اين جستار بعد از بررسي نظريه‌هاي موجود در اين زمينه، سعي داشته است ديدگاه مختار را در لابه لاي متون تاريخي ـ حديثي معرفي كند.

Investigating the atmosphere of Minor Occultation period leads us to conclude that Imamites at that time had a great movement in different social fields. It seems despite various theories on the whyness of such an encounter, the dissimulation of one’s faith as Mokht?r’s theory had the most implication on the pragmatic approach of Imamites at that period; in a way that the representation network as a pre-designed institution based its mechanism on strict secrecy and not only was the place of Imam disclosed for the Imamites, but also they did not reveal the name of the Imam. Moreover, Imamites hadith sources and theological speculations have been considerably affected by the emerged conditions. After examining the theories in this regard, this article tries to understand Mokht?r’s perspective using historical-anecdotal (hadithi) texts.