بازخواني نقش و عملكرد مديريت شهري در تحقق محلّه ي تاريخي پايدار موردپژوهي: بافت تاريخي شهر يزد

Review the Role and Function of Urban Planning in Realization of Historic Sustainable Area of Yazd City (Case study: Historic Texture of Yazd City)

آغاز زندگي اجتماعي هر شهرنشين و برقراري ارتباط با ديگران از محلّه آغاز مي شود و محلّه هاي شهري به مثابه شاخص ترين واحد سازمان فضايي شهر، حايز نقش مهمي در پايداري شهري هستند. در نظريه هاي توسعه ي انسان محور، پايداي در سطح محلات (به مفهوم جامع اجتماعي، اقتصادي، زيست- محيطي و كالبدي) و همچنين شهروندمداري، دو اصل بنيادين و پذيرفته شده اي هستند كه با عنوان پذيرفته شده ترين و عام ترين اصول محتوايي در جوامع مختلف، اعم از توسعه يافته و يا در حال توسعه معرفي مي شوند؛ اما عملياتي شدن اين اصول و دسترسي به ساختارهاي متناسب با آن در گرو سازمان و نظام مديريتي كارآمد مي باشد؛ مديريتي كه در سايه‌ي آن، سه حلقه ي مجزا اما به هم پيوسته ي محيط، اجتماع و اقتصاد در امر پايداري محلّه اي، واجد اصول و معيارهاي پايداري باشند. پژوهش حاضر نيز در همين راستا، به سنجش وضعيت پايداري محلّه اي و نقش مديريت شهري در تحقق آن، در ناحيه ي تاريخي شهر يزد، پرداخته است. براي نيل به اين هدف روش هاي توصيفي- تحليلي و پيمايشي در قالب تكنيك منطق فازي و آزمون هاي آماري همبستگي و رگرسيون خطي به كار رفته است. نتايج حاصله نشان از كم‌لطفي مسوولين نسبت به محلات بافت تاريخي از نظر معيارهاي پايداري دارد، به صورتي كه علي رغم نوسان مقادير پايداري از 474/0 در محلّه ي گودال مصلي تا 304/0 در محلّه ي دولت‌آباد، اما نتايج، شرايط نامساعد پايداري و قرارگيري محلات بافت در طبقه‌ي ضعيف را نشان مي دهد. از سوي ديگر با وجود معنادار بودن عملكرد مديريت شهري در بعد پايداري زيست- محيطي محلّه اي، اما به طور كلي در محدوده ي مورد مطالعه بين دو متغيّر پايداري محلّه اي و مديريت شهري رابطه ي معنادار و ضرايب همبستگي نسبتاً مناسب و قابل قبولي را شاهد نيستيم و مديريت شهري نتوانسته است در ساير ابعاد پايداري محلّه اي نقش موثّر خود را ايفا كند. بنابراين توجه به رهيافتي سيستماتيك و كارشناسانه با مشاركت شهروندان مي تواند به الگوي مطلوب پايداري محلّه اي و نقش فعال مديريت شهري در بافت تاريخي شهر يزد و حفاظت از آن منجر شود.

Beginning the social life of each urbanite and communicate with others begins from the neighborhood, and urban neighborhoods as the most distinguished unit of urban spatial organization play an important role in urban sustainability. In the theory of human-based development, sustainability at the local areas level ( as comprehensive concept of social, economical , environmental and physical c) and also citizenship are the two fundamental accepted principles which are introduced as the most general conceptual principles in different societies whether developed or under developing; but implementation of these principles and achieving its appropriate structures depends on the organization and efficient management system that three separate but interconnected environment, society and economy loops leads to the sustainability of the neighborhood. The present research has studied the neighborhood sustainability situation and urban management role in its realization in the historic texture of Yazd. To this aim, descriptive – analytical and monitoring methods have been used in the form of fuzzy logic technique and statistical tests of correlation and linear regression. The results show the negligence of the responsible authorities regarding the sustainability criteria of historical texture, therefore in spite of fluctuations sustainability values from 0.474 to 0.312 in the Godale-Mosalla to Zoroastrian neighborhoods, but the results show unsuitable conditions of sustainability and locating the neighboring textures in poor class. On the other hand, despite the impact of urban management in environmental dimension of neighborhood sustainability, but generally relationship between neighborhood sustainability and urban management variables and correlation are not acceptable and urban management in other aspects of neighborhood sustainability is not effective. Thus, paying attention to systematic and professional approaches with citizen participation can lead to an optimum model for neighborhood sustainability and active role of urban management and conservation of the historic texture of Yazd city.