ارزيابي ديداري محيط و منظر پارك ملت زاهدان با رويكرد ترجيحات مردمي

Visual assessment of environment and landscape of Mellat Park in Zahedan based on public preferences approach

انسان از طريق حواس پنجگانه با محيط اطراف خود ارتباط برقرار مي نمايد. از اين ميان، حس بينايي بيش ترين نقش را در لذت بردن از محيط هاي طبيعي به خود اختصاص داده است. با توجه به چشم نواز بودن محيط هاي طبيعي، لازم است مديران شهري نيز در طراحي محيط پارك ها، عوامل و عناصر بصري را در نظر گرفته تا موجبات رضايت شهروندان فراهم شود. زاهدان به عنوان يك كلان شهر نوظهور در منطقه جنوب شرق، داراي پارك هاي متعددي از جمله پارك ملت است. اين پارك كه در مسير جاده زاهدان - خاش واقع شده، مي تواند كاركردي موثر در ايجاد رضايت در مردم شهر داشته باشد. پارك ملت به لحاظ زيبايي شناسي از آسيب هاي جدي رنج مي برد، كه اين پژوهش سعي در شناسايي و گره گشايي از آن ها دارد. اين پژوهش بر اساس رويكرد ترجيحات مردمي، به ارزيابي بصري وضع موجود در پارك ملت زاهدان، با در نظر گرفتن سليقه شهروندان و با استفاده از مدل طبقه بندي كيفيت(Quality Sorting)، پرداخته است. بر اساس اين مدل فضاي پارك با توجه به تيپ هاي منظر موجود به پهنه هاي مختلفي تقسيم گرديده كه عبارتند از: 1. پهنه فضاهاي طراحي شده 2. پهنه بازي ها 3. پهنه با پوشش طبيعي. در ادامه تحقيق تعداد 495 عكس در دو نوبت از پهنه ها تهيه شده و با توجه به اهداف مورد مطالعه براي هر پهنه 8 عكس و در مجموع 24 عكس از مجموع عكس هاي گرفته شده انتخاب گرديد، مردم اين عكس ها را با توجه به ترجيحاتشان در پنج دسته رتبه بندي نمودند (عكس هاي خيلي زيبا، زيبا، معمولي، زشت و خيلي زشت). نتايج تحقيق نشان مي دهد پهنه فضاهاي طراحي شده با 40% ترجيحات، پهنه با پوشش طبيعي با 38% و پهنه بازي ها با 22% از ترجيحات بازديدكنندگان، به ترتيب از بيش ترين تا كم ترين ترجيحات برخوردارند.

Among senses that humans interact with their surrounding is the sense of sight that has the greatest role in enjoying natural environment. The natural environment has a condition that gives calm to the eye of each viewer. For satisfaction of citizens, it is necessary that urban managers consider visual elements in the design of parks. Zahedan as an emerging metropolitan in the South East area, has numerous parks, Mellat Park of Zahedan that is situated on the road of Zahedan to Khash can have a function in the region. However, this park suffered from serious damage in the terms of aesthetic. This study for determining these damages examined two hypotheses: 1. visitors of Zahedan Mellat Park regarding public preferences, preferred area of designed spaces to other areas. 2. Different age groups in the Mellat Park have different evaluations for visual landscape. This paper is based on public preferences using a classification model quality (Q-Sort) visual assessment of the present situation in the parks based on the tastes of the citizens. According to this model, with regard to the types of landscape existing park space is divided into different area: 1- Area of designed spaces, 2- Area of games and 3- Area of with natural covering. The 495 photos were taken at two different times of the area and with regard to the objectives of the study and a total of 24 images for each area were elected. The images, according to the preferences, were ranked in five categories (very nice picture, nice, ordinary, ugly and too ugly). The results show preferences respectively from the most to the least important priorities: area designed spaces 40%, natural area cover 38% and of the area games 22% with the preferences of visitors.