ارزيابي تاثير كودهاي زيستي و محلول پاشي بور بر عملكرد دانه ماش در شرايط تنش خشكي

Effect of biofertilizer and boron foliar spray on mungbean yield under drought stress

به منظور بررسي واكنش ماشVigna radiata L .) ) به محلول پاشي بور و تلقيح بذربا كودهاي زيستي در شرايط تنش خشكي آزمايشي به صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي اجرا شد. عامل تنش خشكي در سه سطح: (بدون قطع آبياري (آبياري در تمامي مراحل رشد،تيمار شاهد)؛ قطع آبياري از مرحله سبز شدن تامرحله گلدهي و قطع آبياري از مرحله گلدهي تا رسيدگي فيزيولوژيك) در كرت هاي اصلي و تركيب دو عامل (محلول پاشي بور با غلظت 5در هزار و عدم محلول پاشي) و تلقيح بذر باكودهاي زيستي (سوپرنيتروپلاس و نيتراژين) در كرت هاي فرعي بررسي شدند. صفات عملكرد دانه، عملكرد زيستي، وزن هزار دانه، تعداد دانه در غلاف، و ميزان پرولين برگ اندازه گيري شد. نتايج نشان داد تيمارهاي قطع آبياري در هردو مرحله رشدي باعث كاهش معني دار صفات عملكرد دانه، عملكرد زيستي، وزن هزار دانه، تعداد دانه در غلاف، و ميزان پرولين برگ گياه ماش گرديد. اما اثر ساده تلقيح با كود زيستي و همچنين محلولپاشي بور بر هيچكدام از صفت هاي مورد مطالعه معني دارنبود. اثر متقابل تنش خشكي و محلول پاشي با بور بر تمامي صفات به جز وزن هزار دانه معني دار بود. اثرمتقابل تلقيح با كود زيستي و محلول پاشي با بور بر عملكرد دانه وميزان پرولين برگ معني دار بود.اثر متقابل سه تيمار تنش خشكي، تلقيح با كود زيستي و محلول پاشي با بور تنها بر عملكرد دانه و عملكرد زيستي معني دار بود.به طور كلي نتايج نشان داد كه آبياري در مرحله زايشي عمدتا به دليل نياز بالا به مواد فتوسنتزي ضروري است. و تيمارهاي تلقيح با كودهاي زيستي و محلول پاشي نتوانسته است اثرات نامطلوب تنش خشكي را كاهش دهد، بنابراين مي توان چنين نتيجه-گيري كردكه براي حصول عملكرد بهينه در مناطق خشك و نيمه خشك، مي بايد آبياري در تمامي مراحل رشد، به ويژه در مرحله زايشي انجام شود.

A completely randomized split-plot design with three replications was conducted in agricultural and natural resources research center of Khorasan Razavi to evaluate the yield response of mungbean (Vigna radiata L.) to boron foliar spray and seed inoculation under drought stress. The drought treatments (Irrigation at all growth stages, no irrigation from establishment to flowering, and no irrigation after flowering to harvest) was considered as main plot. Foliar spray (with and without boron) and seed inoculation (Nitroxin and Nitragin) were laid out in subplot. Grain and biological yield, 1000-grain weight, number of seed per pot and leaf Prolin content were measured. Results showed that drought stress decreased grain and biological yield, 1000-grain weight, number of seed per pot and leaf Prolin content significantly at both growth stages. The effects of seed inoculation and boron foliar spray on evaluated factors were not statistically significant. Interactive effect of drought stress and boron foliar spray was significant for all factors except 1000-grain weight factor. Interactive effect of seed inoculation and boron foliar spray on grain yield and leaf prolin content was significant. Interactive effect of seed inoculation, drought stress and boron foliar spray on grain yield and biological yield was significant. In general, results showed that irrigation at reproductive stage was essential because of high need to photosyntitic metabolites. Seed inoculation and boron foliar spray did not mitigate adverse effects of drought stress. So overall, it can be said that in arid and semi-arid regions irrigation is necessary in all growth stages in particular reproductive stage.