تاثير مصرف گوگرد و باكتري هاي Thiobacillus بر فراهمي برخي عناصر غذايي در خاك هايي با ظرفيت بافري مختلف

Effects of sulfur and Thiobacillus bacteria application on some nutrients availability in soils with different buffering capacities

در خاك هاي آهكي عليرغم وجود مقادير فراوان برخي عناصر نظير فسفر و عناصر كم مصرف، فرم محلول و قابل جذب آنها اندك بوده و كمبود آنها يكي از عوامل محدود كننده رشد گياه در اين خاكها محسوب مي‌شود. كارايي مصرف گوگرد در اين خاك ها به عوامل متعددي از جمله خاصيت تامپوني خاك و خنثي شدن اسيد حاصل از اكسايش گوگرد بستگي دارد، لذا تعيين مناسب ترين مقدار مصرف گوگرد در خاك هاي آهكي با ظرفيت بافري متفاوت از اهميت ويژه اي برخوردار است. در تحقيق حاضر تاثير سطوح گوگرد و باكتري هاي Thiobacillus بر فراهمي برخي عناصر غذايي در 4 خاك آهكي با ظرفيت بافري مختلف مورد بررسي قرار گرفت. فاكتورها شامل گوگرد در هفت سطح (مقداري از گوگرد كه بتواند با 0، 1/3، 25/6، 5/12، 25، 50 و 100 درصد مواد خنثي شونده خاك واكنش دهد)، نوع خاك در چهار سطح (خاك هايي با 8، 14، 22و 38 درصد كربنات كلسيم معادل) بودند. نتايج نشان داد كه اثر سطوح مختلف گوگرد به همراه باكتري Thiobacillus و نوع خاك و نيز اثرات متقابل آنها بر غلظت فسفر، آهن، روي، مس، منگنز و سولفات قابل جذب خاك، در سطح يك درصد معني دار مي باشد. با افزايش سطوح گوگرد تلقيح شده با Thiobacillus، مقدار قابل جذب عناصر غذايي اندازه گيري شده در خاك در مقايسه با تيمار شاهد افزايش يافت. بطوريكه مقدار فسفر، آهن، روي، منگنز، مس و سولفات كه در تيمار شاهد به ترتيب 4/11، 4/2 ، 8/2 ، 2/4 ، 4/1 و 5/48 ميليگرم در كيلوگرم بودند، در سطح آخر گوگرد )مقداري از گوگرد كه بتواند با 100 درصد مواد خنثي شونده خاك واكنش دهد(Thiobacillus + به ترتيب به 4/25 ، 1/13، 5/3، 7/28، 8/1 و 2/207 ميليگرم در كيلوگرم افزايش يافتند. افزايش سولفات خاك در چهار خاك مورد آزمايش بين 140تا 180 ميلي گرم در كيلوگرم متغير بود. بيشترين افزايش قابليت جذب عناصر كم مصرف در خاك C1(با 8% كربنات كلسيم معادل) در حاليكه بيشترين افزايش قابليت جذب فسفر خاك C3(با 22% كربنات كلسيم معادل) مشاهده شد.

Despite occurrence of Plenty of nutrients, such as phosphorus and micronutrients in calcareous soils, their available form will became less than plant requirements for optimum growth. Thus deficiency of nutrient elements is a limiting factor for plant growth. The efficiency of sulfur application in calcareous soils depends upon factors namly; soil buffering capacity and neutralizing acid coming from sulfur oxidation. Thus determination optimum sulfur application rates in calcareous soils with different buffering capacities is an especial issue. In this study the effects of sulfur and Thiobacillus bacteria on the availability of some nutrients in 4 calcareous soils with different buffering capacity was evaluated. Factors were: sulfur application rates (the amounts of sulfur which potentially neutralize 0, 3.1, 6.25, 12.5, 25, 50 and 100 percent of soil buffering capacity) and soil type (soils with 8, 14, 22 and 38 % of calcium carbonate equivalent). The results indicated that effects of sulfur, soil type and also their interactive effects on available P, Fe, Zn, Cu, Mn and SO4 2- were significant (P < %1). In each 4 soils increasing inoculated sulfur rates, increased available nutrients compared with control. As phosphorus, iron, zinc, manganese, copper and sulfate in control treatment were, 11.4, 2.4, 2.8, 4.2, 1.4 and 48.5 mg per kg, respectively, while they increased to 25.4, 13.1, 3.5, 28.7, 1.8 and 207.2 mg per kg in S6T1 treatment (the rate of sulfur that can neutralize 100% calcium carbonat equivalent). The soil sulphate increase in four tested soils ranged from 140 to 180 mg per kg. The most increase in micronutrients avalability in C1 soil (with 8% calcium carbonate equivalent), while the highest increase of phosphorus avalability in C3 soil (with 22% calcium carbonate equivalent), were observed.