پديد آورندگان :
كامكار، بهنام نويسنده دانشيار گروه زراعت، دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان , , ذوالفقارنژاد، هدا نويسنده دانشجوي كارشناسي‌ارشد مهندسي كشاورزي اكولوژيك، دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان , , خليلي، نفيسه نويسنده دانشآموخته كارشناسي‌ارشد گروه زراعت، دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان ,
كليدواژه :
Beta model , Segmented model , Cardinal temperatures , آفتابگردان , دماهاي كاردينال , مدل بتا , Sunflower , مدل دندان مانند , مدل دوتكهاي , Dent-like model
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: جوانه زني و استقرار گياهچه از مراحل بحراني و مهم در چرخه زندگي گياهان است. از ديدگاه فناوري بذر، جوانهزني به سبز شدن و نمو از جنين بذر اطلاق ميشود، به نحوي كه قادر به توليد گياه نرمال در شرايط مطلوب باشد. مطالعات زيادي در زمينه تعيين دماهاي كاردينال جوانه زني و تعيين زمان حرارتي موردنياز براي سبز شدن تحت تاثير دما انجام شده است، اما اطلاعات زيادي در اين زمينه، در مورد ارقام مورد كشت آفتابگردان در ايران وجود ندارد. اين مطالعه با هدف بررسي پاسخ سه رقم آفتابگردان (فرخ، هايسان و پروگرس) به دما و ارزيابي مدلهاي رگرسيون غيرخطي در برآورد دماهاي كاردينال و تعيين روز بيولوژيك موردنياز براي جوانهزني ارقام آفتابگردان صورت پذيرفت.
مواد و روشها: در اين پژوهش واكنش جوانه زني سه رقم رايج آفتابگردان (فرخ، هايسان 33 و پروگرس) نسبت به دما (15، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتي گراد) در آزمايشگاه بذر دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان مورد بررسي قرار گرفت و زمان و درصد جوانه زني اندازه‌گيري، سرعت جوانه زني محاسبه و دماهاي كاردينال، زمان بيولوژيك و زمان حرارتي موردنياز جوانه زني برآورد شد. به‌منظور تخمين دماهاي كاردينال از سه مدل دو تكه اي، دندان مانند و بتا استفاده شد و بهترين مدل بر اساس آمارهها تعيين شد.
يافتهها: نتايج نشان داد تاثير دما، رقم و اثر متقابل دما و رقم بر حداكثر درصد جوانه زني (MGP)، سرعت جوانه زني بر اساس 50 درصد جوانه زني (R50) و زمان رسيدن به 10 درصد (D10)، 50 درصد (D50) و 90 درصد (D90) جوانه زني معني دار بود. با ارزيابي سه مدل دو تكه اي، دندان مانند و بتا، در رقم فرخ مدل هاي دوتكه اي و دندان مانند ارزيابي يكساني داشتند و در رقم هاي هايسان 33 و پروگرس مدل دندان مانند به عنوان مدل برتر انتخاب شدند. در رقم فرخ دماي پايه در هر دو مدل برابر با 51/8 درجه سانتي گراد، دماي مطلوب 26/33 (دماي مطلوب اوليه 44/30 و دماي مطلوب ثانويه 05/37 درجه سانتي گراد) و دماي حداكثر 47/48 (45 درجه سانتي گراد) برآورد شد. در هايسان 33 و پروگرس دماي پايه 9/8 و 85/9 درجه سانتي گراد، دماي مطلوب اوليه 41/30 و 28، دماي مطلوب ثانويه 77/37 و 38 و دماي سقف 45 و 47 درجه سانتي گراد برآورد شد. همچنين زمان بيولوژيك براي رسيدن به 50 درصد جوانه زني در رقم هاي فرخ، هايسان 33 و پروگرس به‌ترتيب معادل 14/18 (47/20)، 52/18 و 05/17 ساعت برآورد شدند.
نتيجهگيري: نتايج نشان از تفاوت ارقام آفتابگردان از نظر دماهاي كاردينال دارد. بنابراين اگر قرار باشد از اين ضرايب در كمّيسازي واكنشهاي گياه به دما و پيشبيني زمان جوانهزني استفاده شود، ضرايب خاص هر رقم بايد به طور جداگانه تعيين شوند.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Germination and seedling establishment are two critical and important stages during plants growing season. From seed technology viewpoint, germination refers to emergence and development from seed embryo, so that could produce normal seedling. Many studies have been done to determine germination cardinal temperatures and required thermal time for emergence occurrence, but thereʹs not a lot of information about the sunflower cultivars. This study was aimed to investigate the germination response of three sunflower varieties (Farrokh, Hisan and Progress) and assessment of nonlinear regression models to determine cardinal temperatures and required biological days for germination of three aforementioned varieties.
Materials and methods: For this research, Farrokh, Hisan and Progress varieties seeds were exposed to five constant temperatures (15, 25, 30, 35 and 40?C) in seed research Lab., Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources in 2012. Germination duration and percentage were measured, germination rate was calculated and biological time and thermal time for germination were estimated. In order to quantify cardinal temperatures, three nonlinear regression models (segmented, dent-like and beta) were used.
Results: Results indicated that temperature and variety simple and interaction effects had significant effect on maximum germination percentage (MGP), germination rate (reciprocal time to 50% germination), and time to 10, 50 and 90% germination. Assessment of three nonlinear regression models including segmented, dent-like and beta models revealed that segmented and beta had the same quality and selected as appropriate models for Farrokh, while dent-like model was selected as the superior model for Hisan and Progress varieties. For Farrokh, base, optimum and ceiling temperatures were estimated as 8.51, 33.26 (lower and upper optimum were 30.44, 37.05) and 48.47?C, respectively. The base, lower optimum, upper optimum and ceiling temperatures were estimated as (8.9, 30.41, 37.77 and 45 ?C) and (9.85, 28, 38 and 47 ?C) for Hisan and Progress, respectively. Biological time for 50% germination for Farrokh, Hisan and Progress also were estimated as 18.14 (20.47), 18.52 and 17.05 hour, respectively.
Conclusion: Results revealed that different sunflower varieties have different cardinal temperatures. Therefore, if we are planning to use these coefficients to quantify responses of sunflower to temperature and prediction of germination occurrence time, variety-specific coefficients should be determined and used.
