مناسبات ايران و كشورهاي جنوب شرق آسيا (1392 – 1381): سنجش نگاه به شرق

Iran and Southeast Asian Countries Relations (2002 – 2013): Assessment of Look to the East Policy

مقاله حاضر با مطالعه يك دوره دوازده ساله در مناسبات ايران و كشورهاي جنوب شرق آسيا (1392-1381)، پديده جهش در اين مناسبات را در فاصله سال‌هاي 1386 تا 1390 و بازگشت آن به شرايط پيش از جهش، مورد بررسي قرارمي‌دهد. پرسش اصلي اين است كه علت جهش در مراودات ميان ايران و كشورهاي جنوب شرق آسيا در دوره زماني بين 1386 تا 1390 و ناپايداري آن چيست؟ در پاسخ به اين پرسش، نويسنده اين ايده را مطرح مي‌كند كه روابط ميان ايران و كشورهاي جنوب شرق آسيا، از دو عامل اولويت سياست بر اقتصاد و نوع كنشگري قدرت‌هاي بزرگ تاثير پذيرفته است. بر اين اساس، اين فرضيه به آزمون گذاشته مي‌شود كه دليل افزايش ناگهاني مناسبات ميان ايران و كشورهاي جنوب شرق آسيا در دوره زماني بين 1386 تا 1390، تلاش ايران براي برقراري پيوندهاي محكم اقتصادي با شرق در جهت كاستن از فشارهاي سياسي غرب و ناپايدار بودن آن، نتيجه فشارهاي غرب براي تحريم ايران از يك‌سو و اولويت چين در سياست نگاه به شرق ايران از سوي ديگر است. مطالعه روند مناسبات تجاري و اقتصادي ايران و كشورهاي جنوب شرق آسيا، با استفاده از تحليل داده‌هاي گمرك جمهوري اسلامي ايران صورت گرفته است.

This article studies twelve years of relations between Iran and the countries of Southeast Asia (2002-2013), and explores the rise in these relations in the years between 2007 and 2011 and the subsequent sharp decline. The main question is: what are the reasons for the rise in the interactions between Iran and South East Asian countries in the 2007 – 2011 time span, and its non-durability? In response to this question, the author contends that the relations between Iran and the countries of South East Asia have been influenced by two factors: priority of politics over economy and the quality of Iran’s relations with great powers. Based on this, the author tests the hypothesis that “the reason for sudden rise in the Iran –South East Asia relations in the years between 2007 and 2011 is Iran’s bid to establish firm economic relations with the East in order to reduce the political pressures from the West, and its non-durability is a result of: first, the United States policy of sanctioning Iran and second, priority placed on China over the countries of Southeast Asia in the Iranian policy of look to the east.”