ماهيت رقابت در منطقه ژيوپوليتيكي خزر

Competition’s Nature in Caspian Geopolitical Region

از سال 1991 به بعد، منطقه ژيوپوليتيكي خزر -درياي خزر به همراه پنج كشور كرانه‌اي آن- به دليل دارا بودن امتيازات ژيوپوليتيكي و ژيواستراتژيكي خود مورد توجه قدرت‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي قرار گرفته است؛ اهميت ژيوپوليتيكي خزر و جايگاه برترش در نظام ژيوپوليتيك كنوني، خزر را به صحنه‌اي از رقابت ميان قدرت‌ها تبديل كرده است. اين پژوهش با رويكردي توصيفي- تحليلي به دنبال دست‌يافتن به پاسخ اين سوالات است كه قدرت‌هاي درگير در رقابت در منطقه خزر از چه تاكتيك‌هايي براي رسيدن به اهداف خود استفاده مي‌كنند؟، كداميك از اين تاكتيك‌ها به عنوان مهم‌ترين ابزار رقابتي در خزر توسط قدرت‌ها مورد استفاده قرارمي‌گيرند؟، به منظور دست‌يافتن به اهداف اين پژوهش، از روش مطالعه كتابخانه‌اي و روش ميداني (پرسشنامه) با نظرسنجي از خبرگان ايراني و غيرايراني استفاده شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه از ميان تاكتيك‌هاي مختلف رقابت نظير ديپلماسي، تبليغات، ابزار اقتصادي، ابزار نظامي، قدرت، اتحاد و ايتلاف، ديپلماسي اولين تاكتيك مورد استفاده قدرت‌ها در دست‌يابي به اهدافشان در منطقه خزر است.

Relations among countries in whatever level, from interaction to domination, in a geopolitical region, are influenced by their power at the regional and international levels. Therefore, countries considering their relative power adopt different methods to compete with other countries to achieve their goals and eventually to dominate the region. Since 1991, Caspian geopolitical region including the Caspian Sea and five littoral states- has attracted the attention of regional and extra-regional powers, due to its geopolitical and geostrategic advantages; the geopolitical importance of the Caspian Sea and its superior status in the current geopolitical system have made it a scene for competition among powers. Relying upon a descriptive-analytical approach, this article tries to answer these questions: what are the tactics used by powers involved in competition in the Caspian region in order to achieve their goals? Which of these tactics is considered as the most important competitive instrument in the Caspian Sea? To achieve the goals of this article, the authors used library and field study methods and analyzed the gathered data by using inferential statistics (SPSS software). The findings of this article show that among tactics used by countries for competition like diplomacy propaganda, economic and military means, power projection, alliance and coalition making, diplomacy is the most important tactics.