تجزيه پايداري لاين هاي پيشرفته جو در اقليم گرمسيري گچساران

Stability analysis of barley advanced lines under Gachsaran tropical environment

بررسي اثر متقابل ژنوتيپ × محيط و شناسايي ارقام پايدار و پرمحصول در شرايط محيطي مختلف، اهميت زيادي در اصلاح نباتات دارد. در اين تحقيق، پايداري عملكرد دانه 22 لاين پيشرفه جو به همراه دو رقم شاهد در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي ديم گچساران به مدت سه سال زراعي (91-1389) مورد ارزيابي قرار گرفت. بر اساس نتايج حاصل از تجزيه واريانس مركب، اثر متقابل لاين × سال معني دار بود، به اين معني كه لاين هاي مختلف واكنش هاي متفاوتي در سال هاي اجراي آزمايش داشتند و از اين رو مي توان لاين هاي پايدار و سازگار را در سال هاي مختلف شناسايي كرد. براي تعيين پايداري لاين ها، از روش هاي واريانس محيطي رومر، اكووالانس ريك، ضريب رگرسيون فينلي و ويلكينسون، واريانس انحراف از رگرسيون ابرهارت و راسل، واريانس پايداري شوكلا، ضريب تغييرات محيطي فرانسيس و كاننبرگ، مجموع رتبه بندي كانگ و روش گزينش همزمان عملكرد و پايداري كانگ استفاده شد. نتايج حاصل از روش هاي مختلف متفاوت بود و لاين هاي پايدار متفاوتي در هر روش شناسايي شدند، اما با توجه به كليه روش هاي استفاده شده و با در نظر گرفتن عملكرد لاين ها در سال هاي مختلف، لاين هاي شماره 9، 3 و 10 به ترتيب با ميانگين عملكرد 84/4119، 50/3659 و 80/3578 كيلوگرم در هكتار به عنوان لاين هاي پرمحصول و پايدار شناسايي شدند كه براي كشت در شرايط ديم گچساران و مناطق مشابه معرفي مي شوند.

Evaluating genotype × environment interaction effects and identifying stable and high performance varieties under different environmental conditions is very important in plant breeding. In this research, the stability of grain yield of 22 barley advanced lines and two check varieties were evaluated using randomized complete block design with four replications at Gachsaran Rainfed Agricultural Research Station, Gachsaran, Iran, from 2010 to 2013 cropping seasons. Results of combined analysis of variance showed that year × line interaction effect were significant, indicating the studied lines showed different responses to different years and therefore the stable and compatible lines can be recognized. To determine stability of the studied lines, the methods of Romer’s environmental variance, Wrick’s equivalence, Finlay and Wilkinson’s coefficient of regression, Eberhart and Russell’s deviation variance of regression, Shukla’s stability variance, Francis and Kannenberg’s environmental coefficient of variation, Kang’s sum-rank and Kang’s simultaneous yield-stability statistic were used. Results of various parameters were different and different stable lines were identified. However, according to all stability parameters and grain yield of the studied lines in different years, lines 9, 3 and 10 with average grain yield of 4119.84, 3659.50 and 3578.80 kg.ha-1 respectively, were identified as stable and high yielding lines. These lines are recommended to Gachsaran rainfed conditions and similar regions.