حق تعيين سرنوشت؛ از ادعاي سياسي تا مطالبه حقوقي

Self-determination: from a political claim to a legal demand

جدايي كريمه از اوكراين، به پرسش‌هاي كهنه حيات جديدي بخشيده و انجام تحقيقات جديد را با لحاظ‌كردن ماهيت حقوقي و سياسي مفهوم حق تعيين سرنوشت ضروري كرده است. بر اين اساس، مقاله حاضر، با تمركز بر قضاياي مختلف، تحول بعد داخلي حق تعيين سرنوشت و ابهامات آن را مورد بحث قرار مي‌دهد و به اين پرسش محوري مي‌پردازد كه حق تعيين سرنوشت در چارچوب حقوق بين‌الملل، بيشتر از رويه‌هاي سياسي پيروي مي‌كند يا از قواعد حقوقي؟ در پاسخ بايد گفت به لحاظ پراكندگي و فقدان يگانگي در رفتار دولت‌ها، قواعد حقوق بين‌الملل عرفي كه معرف همه وضعيت‌هاي حامل حق تعيين سرنوشت باشد، شكل نگرفته است. بنابراين، در بيشتر وضعيت‌ها، ادعاي سياسي از مطالبه حقوقي قابل مرزبندي روشن نيست و شناسايي كه مهم‌ترين عنصر اعطاي اين حق به مردم طالب آن است، مقيد به اراده سياسي دولت‌هاست و از معيارهاي حقوقي روشني پيروي نمي‌كند.