درصد كلونيزاسيون ريشه، عملكرد و اجزاي عملكرد دانه ماريتيغال (Silybum marianum) متاثر از تلقيح مايكوريزا و كود فسفره

Root Colonization, Yield and Yield Components of milk thistle (Silybum marianum) Affected by Mycorhizal Fungi and Phosphorus Fertilizer

در اين پژوهش اثر متقابل فسفر و مايكوريزا بر درصد كلونيزاسيون ريشه (RCP)، شاخص كلروفيل، اجزاي عملكرد و عملكرد دانه ماريتيغال (Silybum marianum) در شرايط آب و هوايي همدان مطالعه شد. سه سطح مايكوريزا (شاهد، تلقيح با گلوموس موسه و تلقيح با گلوموس اينتراراديسز) به همراه سه سطح 60، 90 و 120 كيلوگرم كود فسفر در هكتار به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار ارزيابي شدند. نتايج نشان داد كه صفات تعداد كاپيتول در بوته، تعداد دانه در متر مربع، وزن دانه، عملكرد دانه، RCP، شاخص كلروفيل، كارايي مصرف فسفر (PUE) و كارايي زراعي فسفر(PAE) به طور معني داري تحت تاثير كود فسفر، مايكوريزا و اثر متقابل آن ها قرار گرفتند. ولي، اثر تيمارهاي آزمايشي بر تعداد دانه در كاپيتول معني دار نشد. بيشترين و كمترين مقدار اجزاي عملكرد (به استثناي وزن دانه) و عملكرد دانه به ترتيب در تيمار 60 كيلوگرم كود فسفر بر هكتار و تلقيح با گلوموس موسه و 60 كيلوگرم كود فسفر بر هكتار و عدم تلقيح مشاهده شد. تيمار 60 كيلوگرم كود فسفر بر هكتار و تلقيح با گلوموس موسه در مقايسه با تيمار 60 كيلوگرم فسفر بر هكتار و عدم تلقيح، عملكرد دانه را 58 درصد افزايش داد. بيشترين مقدار RCP، PUE و PAE كه به ترتيب معادل 3/68 درصد و 7/19 و 9/13 گرم دانه بر گرم كود مصرفي بود نيز به تيمار 60 كيلوگرم كود فسفر بر هكتار و تلقيح با گلوموس موسه تعلق گرفت. در حاليكه، با افزايش مصرف كود فسفر از 60 به 120 كيلوگرم بر هكتار، اين صفات كاهش يافتند. به طور كلي، نتايج نشان داد كه گونه گلوموس موسه توانست ويژگي هاي رشدي، عملكرد ماريتيغال و كارايي مصرف فسفر را بهبود بخشيده، ولي مصرف كود فسفري را 50 درصد كاهش دهد.

In this research the effects of phosphorus (P)×mycorrhiza interaction on root colonization percent (RCP), leaf chlorophyll index, yield components and grain yield of milk thistle (Silybum marianum) were studied. Three levels of mycorrhiza (control, inoculation with Glomus mosseae and inoculation with Glomus intraradices) with three levels of P (60, 90 and 120 P kg.ha-1) were evaluated as a factorial experiment based on randomized complete blocks design with three replications at Bu-Ali Sina University. The results indicated that traits of capitula number/plant, seed number/m2, seed weight, grain yield, RCP, P use efficiency (PUE) and P agronomic efficiency (PAE) were affected significantly by P fertilizer, mycorrhiza and their interaction. But, the effect of experimental treatments on seed number/capitula was not significant. The highest and the lowest values for yield components (except seed weight) and grain yield were achieved at treatments of 60 P kg.ha-1 and inoculation with G. mosseae and 60 P kg.ha-1 and non-inoculation, respectively. In comparison with 60 P kg.ha-1 and non inoculation, treatment of 60 P kg.ha-1 and inoculation with G. mosseae increased grain yield up to 58%. The maximum values of RCP, PUE and PAE, in averaging 68.3% and 19.7 and 13.9 g seed/g fertilizer consumption, respectively, were revealed at 60 P kg.ha-1 and inoculation with G. mosseae treatment. Furthermore, with increasing of P fertilizer from 60 to 120 kg.ha-1, these traits decreased. In general, our findings showed that Glomus mosseae species could improve growth properties, milk thistle yield and PUE while reduced P fertilizer consumption on the average of 50%.