مقايسه‌ اثرات سوپرجاذب و ورمي‌كمپوست بر مقدار رطوبت ذخيره‌شده خاك در سطوح مختلف شوري آب آبياري

Comparison of the effects of super absorbent and vermicompost at different levels of irrigation water salinity on soil moisture storage

سابقه و هدف: صعود زياد آب در لوله‌هاي مويين خاك‌هاي رسي موجب اتلاف زياد رطوبت در مناطق گرم و خشك مي‌شود. از طرف ديگر با توجه به خصوصيت بعضي از رس‌ها در عدم واكنش به جذب آب، خاك‌هاي حاوي اين گونه رس‌ها از ظرفيت نگهداشت بالايي برخوردار نخواهند بود. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسي تاثير سوپرجاذب و ورمي‌كمپوست در سطوح مختلف شوري آب آبياري روي رطوبت حجمي خاك، 12 كرت آزمايشي به ابعاد 1×1 مترمربع در زمين مورد نظر ايجاد گرديد. آزمايش به‌صورت فاكتوريل در چهار سطح شوري آب آبياري 79/0 (شاهد)، 5، 10 و 15 دسي‌زيمنس بر متر و دو نوع اصلاح‌كننده سوپرجاذب و ورمي‌كمپوست به‌ميزان 02/0 و 5/1 كيلوگرم در هر كرت به همراه تيمار شاهد انجام گرديد. درصد رطوبت حجمي در روزهاي 1، 2، 5، 9 و 13 بعد از آبياري به روش TDR در هر كرت اندازه‌گيري شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه افزودن اصلاح‌كننده اثر معني‌داري در سطح آماري 95% روي نگهداشت آب خاك نداشت. در بررسي اثر متقابل شوري و اصلاح‌كننده‌ها اين نتيجه به‌دست آمد كه، با افزايش شوري، عملكرد سوپرجاذب در نگهداشت رطوبت آب خاك به‌دليل ساختمان يوني‌اش كاهش مي‌يابد. در ورمي‌كمپوست در سطوح شوري زياد بيش‌ترين نگهداشت رطوبت به‌دست آمد و با گذشت زمان تلفات رطوبت كرت‌هاي حاوي ورمي‌كمپوست بيش‌تر از كرت‌هاي حاوي سوپرجاذب گرديد. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج به‌دست آمده از اين پژوهش، استفاده از مقادير كم سوپر‌جاذب و ورمي‌كمپوست به‌منظور افزايش ظرفيت نگهداشت آب خاك در خاك‌هاي سنگين توصيه نمي‌شود. همچنين پيشنهاد مي‌شود سوپرجاذب در خاك‌هاي با شوري زياد مورد استفاده قرار نگيرد اما در خاك‌هاي با كيفيت مناسب‌تر با توجه به كاهش شدت تلفات رطوبت به نسبت ورمي‌كمپوست در روزهاي بعد آبياري، كاربرد اين اصلاح‌كننده مناسب‌تر خواهد بود.

Background and Objectives: High water rise in capillary tubes of clay soils causes a high loss of moisture in hot-arid regions. By considering the fact that some clays do not absorb much water, soils which contain these kinds of clays do not have a high capacity for retaining water. Materials and Methods: In order to investigate the effect of super absorbent and vermicompost on volumetric water content in various levels of irrigation water salinity, 12 plots of 1*1 m2 were created. An experiment was conducted in 4 levels of irrigation water salinity 0.79 (control), 5, 10, 15 dS/m in presence of super absorbent and vermicompost within 0.02 and 1.5 kg /plot and control plot. Water content was measured within 1st, 2nd, 5th, 9th and 13th day after irrigation by TDR method in each plot. Results: Results showed that adding amendments did not have a significant effect on water content in 95% confidence level. Bilateral effect of salinity and amendments showed increasing salinity, pose decrease of super absorbent performance in water retention, due to its ionic structure. The highest water retention attained in high salinity level and as time passed, moisture losses in vermicompost plots became more than super absorbent plots. Conclusion: According to the obtained results, the use of small amounts of super absorbent and vermicompost is not recommended for increasing soil water retention capacity in heavy soils. Also, in soils with high salinity, it is suggested that super absorbent is not used, but in soils with better quality, super absorbent application is more suitable than vermicompost, because this amendment reduces moisture losses rate following irrigation.