مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - حضور نمادين امام علي (ع) در خط نگاره هاي فلز كاري صفويه و قاجاريه

چكيده فارسي :

با آمدن اسلام و سپس ظهور تشيع، قرآن كه حامل سخنان خداوندي است ، ادعيه و احاديث مرتبط با ايمه به صورت موضوعي ارزشمند به استخدام هنرمندان خطاط و كتيبه‌نگار درآمد و هنرمندان با استفاده از اين خطوط‌ به تزيين اماكن مقدسي چون مسجد، امامزاده، خانقاه و مدارس مذهبي پرداختند. هنرمندان نه تنها از اين مضامين براي تزيين اماكن مقدس استفاده مي‌كردند، بلكه آن‌ها را براي تزيين اشياي و ظروفي چون بشقاب، كاسه، چراغ‌ها و پايه شمعدان‌هايي ساخته شده از فلز، مرمر، سنگ، چوب و پارچه نيز مورد استفاده قرار مي‌دادند. پس از ورود اسلام به ايران هنرمنداني در اين مرز و بوم ظهور كردند كه مذهب تشيع با همت والاي ايشان تداوم يافت. آن ها مضامين شيعي را بيش از پيش دستمايه كار خود قرار داده و از خط و خوشنويسي هم در كتيبه‌هاي معماري و هم در هنرهاي كاربردي به عنوان يك عنصر تزييني و ابزاري براي تبليغ و تقويت ارزش‌هاي والاي تشيع بهره جستند. در همين راستا مقام والاي علي(ع) امام اول شيعيان كه در تكوين تعالي شيعه نقش بسياري دارد، در كتيبه‌ها انعكاس يافته است. در اين مقاله نمونه‌هاي مختلفي از كتيبه‌هايي كه در آن‌ها نام علي(ع) به چشم مي‌خورد، بررسي شده است. اين كتيبه‌ها مشتمل بر نام حضرت علي(ع) به تنهايي و يا در تركيب با نام خداوند و نام پيامبر، دعا و صلوات براي ايشان، شهادتين كه گواهي بر ولايت ايشان بر شيعيان است و احاديثي در ستايش و وصف ايشان مي‌باشد.