پيش‌بيني قصد كاهش وزن در دانشجويان دختر دانشگاه شيراز بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي

Predicting Weight Reduction Intention Based on Health Belief Model among a Group of Female University Students in Shiraz

سابقه و هدف: مدل اعتقاد بهداشتی یكی از مدل‌هایی شناختی است كه رفتارهای مرتبط با سلامتی مانند رفتار كنترل وزن را تبیین می‌كند. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت رفتار كاهش وزن و عوامل مؤثر بر قصد رفتاری كاهش وزن بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی در دانشجویان دختر دانشگاه شیراز انجام شد. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر روی 218 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه شیراز به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انجام شد. جمع‌آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه تنظیم شده بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی (health belief model) شامل منافع ادراك شده (perceived benefits)، موانع و تهدید ادراك شده (perceived barriers)، راهنماهای عمل (action cues) خودكارآمدی در ورزش كرد exercise self-efficcacy)) و خودكارآمدی رژیم غذایی (diet regimen self-efficacy) و قصد رفتاری كاهش وزن (behavioral intention of weight reduction) صورت گرفت. در تحقیق حاضر پایایی و روایی مقیاس اعتقاد بهداشتی به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با كمك نرم‌افزار SPSS 16 با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی، آلفای كرونباخ و رگرسیون چندگانه همزمان انجام پذیرفت. یافته‌ها‌: 7/14 درصد از دانشجویان در گروه لاغر، 7/58 درصد در گروه نرمال و 6/26 درصد در گروه  دارای اضافه‌وزن و چاق قرار گرفتند. مؤلفه‌های مدل اعتقاد بهداشتی در مجموع توانستند 27 درصد از واریانس كل متغیر وابسته یعنی قصد رفتاری كاهش وزن را تبیین كنند. شاخص توده بدنی، راهنماهای عمل و خودكارآمدی در ورزش كردن توانستند به‌طور معنی‌داری قصد رفتاری كاهش وزن را پیش‌بینی كنند (01/0p<) اما سایر مؤلفه‌های مدل اعتقاد بهداشتی نتوانستند به‌طور معنی‌داری قصد رفتاری كاهش وزن را پیش‌بینی كنند. نتیجه گیری: تحقیق حاضر نشان داد كه احتمال كاهش وزن در زنان با شاخص توده بدنی بالاتر، بیشتر است. به‌علاوه، مطالعه حاضر نشان داد كه احساس توانمندی در ورزش كردن و همچنین راهنماهایی كه افراد از محیط خود دریافت می‌كنند نقش مهمی در قصد رفتاری كاهش وزن آنها دارد. واژگان كلیدی: مدل اعتقاد بهداشتی،  قصد كاهش وزن، دانشجویان دختر

Background and Objectives: The health belief model (HBM) is one of the cognitive models that try to explain health-related behaviors such as weight reduction intention. The present research aims to examine the role of health belief model in predicting behavioral intention of weight reduction in a sample of university female students in Shiraz. Materials and Methods: A total of 218 undergraduate students were recruited from the University of Shiraz using convenience sampling. The participants completed a questionnaire developed based on the health belief model, and consisted of the items on the behavioral intention of weight reduction and health beliefs model. The HBQ included six components (perceived benefit, perceived barrier, perceived threat, action cues, exercise self-efficacy, and diet regimen self-efficacy). The reliability and validity of the HBQ were confirmed in the present study. Data were analyzed by descriptive statistics, Cronbachʹs alpha and multiple regression analysis using SPSS version 16. Results: The findings showed that 14.7% of the participants fall in underweight, 58.7% in normal weight and 26.6% in overweight or obesity range. The results also indicated that components of HBM explained 27 % of the variance of the behavioral intention of weight reduction. Three independent variables including Body Mass Index (BMI) (p<0.01), action cues (p<0.01), and exercise self-efficacy (p<0.01) significantly predicted the behavioral intention of weight reduction. Other components of health belief model did not predict the behavioral intention of weight reduction. Conclusion: The present study showed that female students with a higher BMI were more likely to have weight reduction intention. Furthermore, exercise self-efficacy and action cues had a significant role for considering weight reduction intention. Keywords: Health belief model, Weight reduction intention, Female students