ارزيابي ميزان نيترات در منابع سطحي تغذيه كننده سد مخزني تهم زنجان و پهنه بندي آن در زمستان 1393 و بهار 1394

Investigation of Nitrate in surface water supply Taham dam Zanjan and zoning in winter and spring 2015

سابقه و هدف: رودخانه ها جز كوچكي از منابع آبهاي جهان مي باشند و به عنوان يكي از منابع اساسي تامين آب براي مصارف گوناگون ازجمله كشاورزي، شرب و صنعتي مطرح هستند. هدف از اين مطالعه تعيين ميزان غلظت نيترات در منابع آب سطحي تغذيه كننده سد مخزني تهم زنجان و پهنه بندي آن هست. روش بررسي: در اين مطالعه مقطعي، ابتدا 40 ايستگاه بر اساس نقاط ورود آلودگي و شاخه هاي تغذيه كننده در هر دو رودخانه مشخص شد. تعداد 160 نمونه آب از رودخانه هاي تهم و گلهرود بر اساس زمان كود دهي و فصل بارش در طي دو دوره زماني زمستان 1393 و بهار 1394 اخذ و طبق روش شماره 1234 استاندارد متد آزمايش شد. پس از مقايسه نتايج با استانداردهاي ملي و بين المللي، با استفاده از نرم افزارهاي SPSS نسخه 16 و Arcview GIS 9.3 تحليل گرديد. نقشه پراكنش غلظت در محيط توسط سيستم اطلاعات جغرافيايي ترسيم و عوامل تاثيرگذار بررسي شد. يافتهها: غلظت نيترات نمونه ها كمتر از حد رهنمود سازمان بهداشت جهاني و استاندارد آب شرب كشور بود. غلظت نيترات در فصلهاي زمستان و بهار در هر دو رودخانه اختلاف معني داري نداشت. غلظت نيترات در دو رودخانه تفاوت معني داري وجود داشت (05/0 > p. value). با توجه به نقشه هاي به دست آمده، بيشترين غلظت نيترات در نقاط 134، 151 و 169 مشاهده گرديد. نتيجه گيري: مهمترين دلايل تغييرات غلظت نيترات مربوط به دفع غيربهداشتي فاضلاب انساني و فضولات حيواني هست. بررسي نتايج حاصل از پهنه بندي غلظت نيترات در طول رودخانه ها نشان داد كه با دور شدن از منبع آلودگي، غلظت آلاينده ها دوباره كاهش يافته است. با اين وجود با توجّه به قدرت خود پالايي رودخانه، كيفيت آب پايين تر از حد استاندارد ميباشد.

Background and Objectives: Rivers are a small fraction of the worldʹs water resources and are as one of the main sources of water supply for a variety of uses including agriculture, industry and drinking. The aim of this study was to evaluate the measure of nitrate concentration in the entering surface water of Zanjan Taham dam and Zoning. Materials and Methods: In this cross-sectional study, First 40 stations was found the base of entry contamination of points and feeder of branches in both of the rivers. Number of 160 samples of water were taken from Ghalharod and Taham rivers based on the time of fertilization and rain of season in during the two period of time winter 1393 and spring 1394 and test of samples was performed according to standard method guideline (4-123). Compare the results with national and international standards they were analyzed using SPSS16 and ArcView GIS 9.3 software. the distributions of concentrations were mapped in Geographic Information System and influential factors were investigated. Results: According to the results of this study, the concentration of nitrate was lower than WHO guideline and Iranʹs drinking water standards. Statistical analysis of results showed that there is not significant differences between nitrate concentration in the winter and spring seasons in the both rivers, but it was a significant difference between concentration of nitrate in the rivers. According to the obtained maps, the maximum nitrate concentration was observed in the 134, 151, and 169 locations. Conclusion: Based on the obtained results, the main reasons for variation of nitrate concentration was related to unsanitary human sewage and animal waste disposal. The results of zoning of nitrate along with the rivers showed that by moving away from the source of contamination, concentration of pollutant reduced again. However, due to the self-purification power of the river, Water quality lower than standard.