بررسي حقيقت ظلوميت و جهوليت از منظر ابن عربي، ملاصدرا و امام خميني(س)

A Study of the Truth of Unfairness and Ignorance in Viewpoint of Ibn Arabi, Mulla Sadra and Imam Khomeini

بررسي معنا و حقيقت ظلوميت و جهوليت كه طبق آيه 72 سوره احزاب باعث پذيرش امانت الهي شده است، مورد نظر اين پژوهش است. در اين مقاله درصدد هستيم تا با بررسي آراي ابن عربي، ملاصدرا و امام خميني به اين مهم نايل شويم. به اين منظور با روش كتابخانه‌اي- اسنادي به آثار اين سه دانشمند مراجعه شده و پس از جمع آوري و تحليل آراي آنها اين نتيجه به دست آمده است كه هر چند كلمات ظلوم و جهول به لحاظ ريشه لغوي معناي ذمي دارند، ليكن در عرفان ابن عربي و حكمت متعاليه مراد از امانت الهي، خلافت الهي است كه تنها انسان به‌خاطر دو صفت ظلوميت و جهوليت كه دو صفت مدحي براي انسان شمرده مي‌شوند، قابليت و استعداد آن را دارد تا به اين مقام نايل شود. ابن عربي با بيان دو معناي متفاوت از انسان دو تفسير جداگانه از ظلوم و جهول بودن او ارايه مي‌كند. از نظر ملاصدرا آنچه موجب شده است تا از ميان مخلوقات الهي تنها انسان داراي چنين صفتي باشد، ضعف او در خلقت است. در اين بين، امام خميني ظلوميت و جهوليت را دو صفتي مي‌داند كه خداوند انسان را به واسطه آن، ستوده است. از نظر او ظلوميت و جهوليت يعني تجاوز از منازل حس و تعينات و فناي در بقاي خداوند.

A study of the meaning and truth of unfairness and ignorance, according to Verse 72 of the Ahzab Chapter of the holy Quran which has led to the acceptance of the divine trust, is the main subject of this research. The main focus of this article is to study the viewpoints of Ibn Arabi, Mulla Sadra and Imam Khomeini about this issue. Documental research method was applied and the necessary data were collected from books and journals. The findings of the research indicate that although the words unfairness and ignorance are from etymological point of view censuring in nature, in Inb Arabi’s viewpoint and in transcendental philosophy, by divine trust it is meant divine vicegerency which only human beings are entitled to because of these two admirable attributes. Ibn Arabi offers two different meanings of human being and also two different interpretations of his unfairness and ignorance. In Mulla Sadra’s viewpoint, what caused human being from amongst all beings to enjoy such attributes is his helplessness in creation. Imam Khomeini considers unfairness and ignorance as two attributes through which God has admired man. In Imam’s viewpoint, unfairness and ignorance mean transgressing the station of sense and objectivity to annihilation in the eternity of God.