برنامه‌ريزي مكاني ايستگاه‌هاي دوچرخه عمومي با استفاده از GIS و تصميم‌گيري چند معياري

Location Planning of Public Bike Stations Using GIS and Multi-Criteria Decision Analysis

در سال‌های اخير، استفاده از دوچرخه‌های عمومی، به منظور مقابله با بكارگيری بيش از حد اتوموبيل، به يك الگوی برنامه‌يزی حمل و نقل شهری مهم در جهان تبديل شده است. يكی از كليدهای موفقيت در اين طرح، مكان ايستگاه‌های دوچرخه و ارتباط آنها با معيارهای مختلف تقاضای سفر است. امروزه سامانه اطلاعات مكانی به دليل توانايی انجام اجرای مُدل‌ها و تحليل‌های مكانی پيچيده، قابليت بكارگيری در برنامه‌ريزی‌های حمل و نقل را داراست. اين تحقيق، يك روش تصميم‌گيری چند معياره مبتنی بر GIS، به منظور برنامه‌ريزی مكانی ايستگاه‌های دوچرخه عمومی ارائه می‌دهد. در روش ارائه شده، شاخص‌های دسترسی‌پذيری، نزديكی به تقاطع‌های مهم و پاركينگ‌های عمومی و همچنين فاصله بين ايستگاه‌های دوچرخه عمومی مورد توجه قرار گرفت. با توجه به عدم قطعيت در نظرات كارشناسی در خصوص برخی معيارها از منطق فازی برای مُدلسازی آنها استفاده شد. روش پيشنهادی برای منطقه هفت شهر تهران انجام گرديد. نتايج به دست آمده از مُدل ارائه شده حاكی از توانايی و كارا بودن مدل فوق در برنامه‌ريزی مكانی ايستگاه‌های دوچرخه عمومی و همچنين تعيين ميزان محدوديت‌ها و توانايی‌های هر نقطه از منطقه در رابطه با شاخص‌های مورد نظر، می‌باشد. نتايج به دست آمده می‌تواند به عنوان ابزاری مناسب جهت اخذ تصميم‌های بهينه در اختيار تصميم گيرندگان و برنامه‌ريزان حمل و نقل شهری قرار گيرد.

In recent years, in order to deal with excessive utilization of cars, the use of public bicycles has become as an important urban transport approach. To tackle with this, the place of bike stations and its relation with different travel demands are major keys. Geographic Information System (GIS), due to the ability to perform complex spatial analyses is used vastly in urban transportation planning. In this research, a GIS based multi-criteria decision analysis approach is utilized for spatial planning of public bicycle stations. The proximity to the road junctions and accessibility to public parking as well as distance from existent public bike stations were taken as evaluation criteria. To model uncertainty of expert opinions regarding some criteria, fuzzy logic model was used. The proposed method was tested in 7th region of Tehran, Iran. The results approved that the proposed method is robust to efficient spatial planning of public bicycle stations and determining the obstacles and capabilities of various areas in the case study in relation to the considered evaluation criteria. The proposed method can be used as a useful tool for non-motorized urban transport planning.