فيودور داستايفسكي در تقابل با لودويگ فه‌يرباخ و ماكس شتيرنر (بر اساس رمان «برادران كارامازوف» اثر داستايفسكي)

Федор Достоевский против Людвига Фейербаха и Макса Штирнера (О романе Ф.М. Достоевского «Братья Карамазовы»)

در اين مقاله از متاموضوع داستايفسكي سخن خواهد رفت كه در بسياري از آثار او؛ به‌ويژه به‌طور گسترده در رمان «برادران كارامازوف» نمايانده شده است. قهرمان اصلي اين رمان به پرسشي دچار مي‌شود كه ديگر قهرمانان اصلي رمان نيز، هريك به‌گونه‌اي درصدد پاسخ گفتن به آن برمي‌آيند. اين پرسش حاوي هم‌وابستگي ميان ايمان و اخلاقيات است: «اگر خدا نيست پس هر چيزي و هر كاري مجاز است؟» در اين مقاله نشان داده‌شده كه در طرح اين مسيله، تيوري‌هاي فلسفي معاصر داستايفسكي منعكس شده‌اند؛ ازجمله تيوري‌ «لودويگ فه‌يرباخ» يا تيوري «من خودم» (ماكس شتيرنر) كه بر اساس آن‌ها‌ «انسانيت» نزد انسان مدرن بايد در جايگاه خدا قرار گيرد. داستايفسكي نقص عقايد و ديدگاه‌هاي ايوان كارامازوف را كه در نهايت منجر به قتل پدر وي خواهد شد، آشكار مي‌سازد. ديدگاه «زوسيم پير» درباره اينكه «عشق فعال» به نزديكان، به‌طور قطع و يقين به ايمان به خدا ختم خواهد شد، به عقايد داستايفسكي نزديك‌تر است.