تحليل همديد بارش هاي سيل آساي استان كردستان

Synoptic analysis of heavy precipitations of Kurdistan province

براي انجام اين پژوهش از داده هاي روزانه ي بارش 8 پيمونگاه همديد استفاده شد. به كمك دو آستانه ي فراگيري و صدك 98اُم، 107 روز از فراگيرترين و شديدترين بارش ها انتخاب شدند كه به لحاظ زماني رخداد اينگونه بارش ها مربوط به فصل مرطوب سال است كه از مهرماه تا خرداد مشاهده مي شوند. داده هاي فشار تراز دريا بر روي ياخته هايي با اندازه ي ياخته هاي 5/2 * 5/2 درجه ي قوسي بر روي كرنل 10 تا 100 درجه ي طول شرقي و 0 تا 70 درجه ي عرض شمالي از مركز ملي اقيانوس و جوشناسي ايالات متحده امريكا استخراج شدند. بر روي ماتريس همپراش داده-هاي فشار تراز دريا در 107 روز، تحليل مولفه هاي مبنا انجام شد و 12مولفه كه حدود 93درصد از پراش فشار تراز دريا را تبيين مي كردند، شناسايي شد. بر روي نمرات مولفه ها تحليل خوشه اي به روش ادغام وارد انجام شد. يافته ها نشان داد كه در فصل مرطوب دو الگوي همديد فشار تراز دريا هنگام رخداد بارش هاي سيل آساي استان كردستان مشاهده مي شود. به كمك دو آستانه ي فراگيري و صدك 99اُم 32 روز همراه با بارش سيل آسا در فصل خشك(از خرداد تا مهرماه) شناسايي شد. انجام تحليل خوشه اي بر روي نمرات 11 مولفه كه حدود 93 درصد تغييرات فشار تراز دريا را تبيين مي كردند، منجر به شناسايي يك الگوي همديدي در تراز دريا شد. بيشترين شار همگرايي رطوبت براي بارش هاي سيل آساي فصل مرطوب در ترازهاي زيرين جو(1000، 925 و 850 هكتوپاسكال) اتفاق افتاده است. منبع رطوبتي در ترازهاي زيرين جو درياهاي عرب، سرخ، عمان، خليج فارس و مديترانه است. نقش درياي مديترانه نسبت به درياهاي گرم جنوبي كمتر است و در بين درياهاي جنوب، درياي عرب سهم بيشتري در تغذيه ي رطوبتي بارش هاي سنگين استان دارد. در ترازهاي بالاي جوي(700، 600 و 500 هكتوپاسكال) ميزان شار همگرايي كمتر است. منبع رطوبتي در اين ترازها، درياي سرخ و مديترانه هستند و نقش درياهاي جنوبي كم رنگ تر است. براي بارش هاي سيل آساي فصل خشك نيز بيشترين شار همگرايي رطوبت مربوط به ترازهاي زيرين جو است ولي منبع تغذيه ي رطوبتي اينگونه بارش ها درياي خزر است. در ترازهاي بالاي جوي(از تراز 700 به بالا) منبع رطوبت علاوه بر درياي خزر، درياهاي مديترانه و سرخ نيز هستند.

The aim of this study is synoptic analysis of heavy precipitations in Kurdistan Province during 1/1/1961 to 31/12/2010(18263days). By using two thresholds of extensively and intensity of precipitation, 107 days have been recognized. In temporal view, the selected days occurrences in wet seasons of year that start from October to June. By applying the principle component analysis on the sea level pressure during the 107 days, the results showed that 12 components explain about 93 percent of sea level pressure variation. The results of the applying cluster analysis on the component score showed that two circulation patterns result in occurrence of extreme and heavy precipitations in Kurdistan province. In order to recognize heavy precipitation in dry season (June to October), the area mean precipitation for the province have been calculated. According to the 99 percentile threshold and extensively of precipitation the heavy phenomena recognized. By two thresholds 32 days selected and same as to the wet season precipitation the sea level pressure data from NOAA extracted. The data analyzed by Principle Component Analysis and 11 components extracted that explain the 93 percent of variation sea level pressure in the frame study. By doing cluster analysis on the 11 components, one pattern recognized for the sea level pressure. The results showed that in lower atmospheric levels (1000, 925 and 850 hpa) occurred highest convergence on the study region during wet season. The source of humidity in the lower levels is Arabian, Red, Oman, Persian Gulf and Mediterranean Seas. In the high level atmosphere, the value of convergence is low. The sources of humidity in high levels atmosphere are Red and Mediterranean Seas. In the mid-level atmosphere (500 hpa) the presence of trough results in nutrition of the instability on the study region. Also during dry season, the highest moisture flux convergence occurred in the low levels but the resource of the moisture is Caspian Sea. In the upper levels (from 700 hpa to up) in addation to Caspian Sea, Mediterranean and Red sea are the resource of heavy precipitations.