بررسي روند سري‌هاي زماني پديده گرد و غبار در استان سيستان و بلوچستان با استفاده از روش‌هاي آماري ناپارامتري

Trend analysis the number of dusty days in the Sistan and Baluchistan province (IRAN) using non-parametric statistics

سابقه و هدف: پديده گرد و غبار يكي از بلاياي جوي- اقليمي است كه وقوع آن باعث وارد شدن خسارت‌هاي زيادي در تمامي زمينه‌ها مي‌شود. كشور ايران به‌دليل واقع شدن در كمربند خشك و نيمه‌خشك جهان، مكرراً در معرض سيستم‌هاي گرد و غباري محلي و سينوپتيكي متعددي مي‌باشد. استان سيستان و بلوچستان از جمله مناطقي است كه سالانه شاهد طوفان‌هاي گرد و غبار فراوان مي‌باشد. بنابراين در اين مطالعه به بررسي روند سري‌هاي زماني پديده گرد و غبار با استفاده از روش‌هاي آماري ناپارامتري پرداخته شده است. مواد و روش‌ها: براي اين منظور از آمار هفت ايستگاه بالاي 20 سال دوره آماري (2008-1986) استفاده گرديد. در ابتدا براي همه ايستگاه‌هاي مورد مطالعه در سري‌هاي زماني ماهانه، فصلي و سالانه آماره‌هاي آزمون ناپارامتري محاسبه و سپس معني‌داري اين آماره‌ها در سطوح 95% و 99% مورد آزمون قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج حاصل نشان داد كه همه ايستگاه‌ها داراي روند صعودي مي‌باشند. اما در ماه‌هاي گرم و خشك در تمامي ايستگاه‌ها روند صعودي بيش‌تر از ماه‌هاي ديگر سال مي‌باشند. نتايج پژوهش نشان داد كه حداكثر روند به‌صورت صعودي در فصول تابستان و پاييز با ميزان سطح اطمينان 99 درصد مي‌باشد. نتيجه‌گيري: نتايج بررسي روند و جهت آن براي فصول مختلف نشان داد كه در سطح استان تنها بخش شرقي در محدوده ايستگاه‌هاي خاش و سراوان داراي روند معني‌داري نمي‌باشند و ساير بخش‌هاي استان داراي روند معني‌دار مي‌باشند

Background and Objectives: Dust is an atmosphere catastrophe that its occurrence cause many damages in every aspect. Because of being placed in dry and semi-dry region of the world, Iran is permanently subject to local dust and various synoptic system. In this study, some available dusty dayʹs data were analyzed to identify the trend of dusty day by synoptic stations in the Sistan and Baluchistan Province. It was identified that all selected weather stations have the complete, long-enough recorded data. Materials and Methods: It was determined that inside the study area, the occurrence of days with dust are not homogeneous and such phenomena increases from the south to the north. To review the trend of occurrence of dusty days, non-parametric statistical methods of Mann-Kendall was accordingly introduced to the data. Results: Primary results showed that this method could be adapted for signifying of the existing trend types. Result showed that all stations have positive trend in monthly and yearly periods. But in warm months (May, June, July and August) positive trend are larger than other months. Conclusion: Results of analyzing rate and orientation for different seasons showed that province level is not only significant in eastern part (Khash and Saravan Stations), but also in the other parts of the province.