تكامل تدريجي سامانه‌هاي اطلاعات مكاني بسمت نسل سوم زيرساخت داده مكاني با رويكرد كاربر محوري

The Gradual Evolution of Spatial Information Systems to the Third Generation of SDI by User Centric Approach

زیربنای اكثر فعالیت­های اجرایی و عمرانی در جوامع مبتنی بر شناخت صحیح و استفاده مناسب از داده­های مكانی می­باشد. برای استفاده بهینه از داده­های مكانی در یك محیط تعامل­پذیر، سیر تحول و تكامل سامانه­های اطلاعات مكانیGIS فن­آوری زیرساخت داده­های مكانیSDI  را بوجود آورده است. در واقع، فناوری GIS از سال 1960 كه برای نخستین بار مطرح گردید تا به امروز پیشرفتها و تغییرات زیادی را در طول زمان تجربه نموده است. برای استفاده بهینه و اشتراكی كاربران از داده­های مكانی در راستای فعالیت­های زیرساختی، می­بایست محیط مناسبی برای بسترسازی به اشتراك­گذاری اطلاعات و اطلاع رسانی در مورد داده­های مكانی و ایجاد محیط تعاملی برای كاربران بوجود آورد. زیرساخت داده­های مكانی SDI یك ساختار مناسب و یكپارچه جهت هماهنگی فعالیت­های مرتبط با اطلاعات مكانی و نیز افزایش آگاهی از وجود، وضعیت یا كیفیت داده­ها و در نتیجه استفاده بیشتر و مناسب­تر از آنها در امور مختلف اجرایی و تصمیم­گیری توسط كاربران مختلف را فراهم می­آورد. در این تحقیق، با بررسی روند اجمالی پیدایش GIS و فن­آوری  GIS مبتنی بر وب، كاركردهای یك GIS محلی، GIS با معماری متمركز و GIS مبتنی بر وب را با بررسی كاركردها، مزایا، معایب و ویژگیهای آنها تشریح می­كنیم. سپس با در نظر گرفتن نیازهای تخصصی كاربران به داده­های مكانی دقیق و بهنگام با توجه به فن­آوری­های روز دنیا و نیاز به بسترسازی مناسب جهت به اشتراك­گذاری اصولی اطلاعات مكانی، به لزوم پیدایش زیرساخت داده مكانی، اهداف، مزایا و جزئیات اجزای آن و در نهایت به بسترهای الكترونیكی پیاده­سازی آن اشاره خواهیم كرد. از طرفی، SDI از زمان پیدایش تا كنون تغییر، تحول و پیشرفت­های قابل توجهی را در ساختار و قابلیت­ها در نحوه تعامل با كاربران و رفع نیازهای آنها تجربه كرده است. نسلهای SDI در ابتدا مشابه با سامانه­های GIS با معماری متمركز و با محوریت داده­های تولید شده، سپس ظهور معماری توزیع یافته همراه با ارائه طرویس­های مكانی با تاكید بر پردازش داده و سرویس­گرایی بوده است. با در نظر گرفتن كاستی­های عملكرد این سامانه­ها در ارائه سرویس­های مكانی به كاربران بدون در نظر گرفتن شرایط و نیاز كاربران، امروزه كارشناسان نسل جدیدی از SDI را در راستای تعامل دوطرفه با كاربران با توجه به اولویت­ها و نیازهای ویژه آنها پیشنهاد و توسعه داده­اند.  

The infrastructure of the most administrative and civil activities in societies are based on the authentic cognition and appropriate use of the spatial data. For the optimal use of the spatial data in the interoperable environment, the gradual process of GISs has begotten SDI technologies. In fact, GIS technology since 1960 that was proposed for the first time till now has some changes and development. For the best and collective use of spatial data, we must provide the suitable environment to facilitate data sharing and informing about spatial data and creating an interoperable environment for users in order to access data. Spatial Data Infrastructure provides suitable and comprehensive structure for the coordination of linked activities to spatial information and also increasing the informing of existence, condition or qualification of data as the more usage of them in the various functions and the user’s decisions making. In this research, we investigate the process of GIS emersion and Web-based GIS, function of a local GIS and WebGIS and description of their functionality and specifications will be mentioned. Then, we will insinuate the necessary of SDI, purposes, advantages and details and finally the electronic platform for implementation by considering the nowadays technologies and need to facilitate systematic data sharing. On the other hand, since the emergence of SDI till now, it has had the significant evolution and development in the structure and capabilities to be interoperable with the users in order to resolve their needs. As nowadays, experts have proposed the new generation of SDI to consider the user’s priorities and needs for more bilateral interoperability.